คำพังเพยหมวดหมู่ ข. เข้าตามตรอก ออกตามประตู
เข้าตามตรอก ออกตามประตู หมายถึง
คำพังเพย “เข้าตามตรอก ออกตามประตู” หมายถึง การปฏิบัติตามขนบธรรมเนียมประเพณีที่เหมาะสม โดยเฉพาะในเรื่องการสู่ขอหรือการแต่งงาน ซึ่งเป็นกระบวนการที่ต้องทำอย่างถูกต้องตามธรรมเนียม เช่น การให้ผู้ใหญ่ไปเจรจาสู่ขอหรือการทำพิธีที่เหมาะสม สะท้อนถึงความเคารพต่อประเพณีและการให้เกียรติแก่ทั้งสองฝ่าย กล่าวคือ “การทำอะไรให้ถูกต้องตามขนบธรรมเนียมประเพณี” นั่นเอง
ที่มาของคำพังเพยนี้
มาจากวิถีชีวิตดั้งเดิมของคนไทยที่ให้ความสำคัญกับความเป็นระเบียบเรียบร้อยและการปฏิบัติตามขนบธรรมเนียมประเพณี คำว่า “ตรอก” และ “ประตู” ในที่นี้เปรียบกับเส้นทางที่ถูกต้อง เช่น การเข้าบ้านต้องเข้าทางที่เหมาะสม ไม่ลักลอบหรือทำผิดวิธี
คำว่า “เข้าตามตรอก” หมายถึง การเดินทางเข้าบ้านโดยใช้ทางที่ถูกต้อง เช่น เข้าทางซอยหรือตรอกเล็ก ๆ อย่างเหมาะสมและไม่ลัดเลาะผิดวิธี
ส่วนคำว่า “ออกตามประตู” หมายถึง การออกจากบ้านด้วยทางที่เป็นทางหลักหรือทางเปิดเผย สื่อถึงความถูกต้องและเปิดเผยในสิ่งที่ทำ
ในบริบทของการสู่ขอหรือแต่งงาน คำพังเพยนี้เปรียบกับการปฏิบัติตามขั้นตอนธรรมเนียม เช่น การให้ผู้ใหญ่ฝ่ายชายไปเจรจาสู่ขอฝ่ายหญิงอย่างสุภาพเรียบร้อย และจัดพิธีแต่งงานให้เหมาะสม การกระทำดังกล่าวแสดงถึงความเคารพต่อครอบครัวของทั้งสองฝ่ายและการทำสิ่งใดให้เป็นไปตามจารีตประเพณีที่งดงาม
ตัวอย่างการใช้คำพังเพยนี้
- ในเรื่องการแต่งงาน นายสมชายขอให้พ่อแม่ไปสู่ขอฝ่ายหญิงตามธรรมเนียม โดยกล่าวว่า “ผมอยากให้ทุกอย่างเป็นไปอย่างเหมาะสม เข้าตามตรอก ออกตามประตู เพื่อให้ผู้ใหญ่ทั้งสองฝ่ายสบายใจ” (การทำตามขนบธรรมเนียมในเรื่องการสู่ขอ)
- เมื่อนายแดงต้องการสมัครงานในบริษัทใหญ่ เขาเตรียมเอกสารอย่างครบถ้วนและสมัครผ่านช่องทางที่บริษัทกำหนด เพื่อนจึงชมว่า “แบบนี้แหละเข้าตามตรอก ออกตามประตู ทำอะไรเป็นขั้นตอน ย่อมได้ผลดี” (การทำสิ่งต่าง ๆ อย่างถูกต้องตามกฎระเบียบ)
- ลูกสาวของป้าทองตกลงใจคบหากับแฟนหนุ่ม และได้พาเขามาแนะนำตัวกับพ่อแม่ พร้อมทั้งให้ผู้ใหญ่ช่วยพูดคุยเรื่องอนาคตอย่างจริงจัง เพื่อนบ้านจึงพูดว่า “นี่แหละ เข้าตามตรอก ออกตามประตู ไม่ทำอะไรผิดธรรมเนียม” (การให้เกียรติครอบครัวฝ่ายหญิงและทำตามประเพณี)
- ในการเจรจาซื้อขายที่ดิน นายดำเลือกให้ทนายดูแลเอกสารและทำตามขั้นตอนของกฎหมาย เพื่อนจึงกล่าวว่า “ดำรอบคอบจริง ๆ ทำอะไรเข้าตามตรอก ออกตามประตูแบบนี้ ปลอดภัยแน่นอน” (การทำธุรกรรมอย่างถูกต้องตามกฎหมาย)
- เมื่อนางสาวแสงระวีต้องการสมัครทุนการศึกษา เธอส่งเอกสารครบถ้วนและผ่านการสัมภาษณ์อย่างเหมาะสมโดยไม่ใช้เส้นสาย อาจารย์จึงกล่าวว่า “การทำตามขั้นตอนแบบนี้คือเข้าตามตรอก ออกตามประตู ย่อมได้รับโอกาสที่ดี” (การทำสิ่งต่าง ๆ ด้วยความสุภาพและถูกต้องตามขั้นตอน)
รู้จักสำนวน, สุภาษิต, อื่น ๆ ได้ที่ goodproverb.com
อ้างอิงความหมายจาก Wordy Guru