สุภาษิตไทยหมวดหมู่ ค. คบเด็กสร้างบ้าน คบหัวล้านสร้างเมือง
คบเด็กสร้างบ้าน คบหัวล้านสร้างเมือง หมายถึง
สุภาษิต “คบเด็กสร้างบ้าน คบหัวล้านสร้างเมือง” หมายถึง การร่วมงานใหญ่กับคนที่ไม่เหมาะสมอาจไม่เป็นผลและนำมาซึ่งปัญหา เช่น คบเด็กที่ขาดประสบการณ์มาสร้างบ้าน อาจทำให้บ้านไม่แข็งแรง ส่วนการคบหัวล้านที่เปรียบถึงคนใจน้อยหรือโกรธง่ายมาสร้างเมือง อาจนำมาซึ่งปัญหาความขัดแย้งและความล้มเหลวในภายหลัง กล่าวคือ “การทำงานใหญ่ร่วมกับคนหัวล้านมักไม่เป็นผล เพราะคนหัวล้านมักใจน้อย โกรธง่าย และการทำงานใหญ่ร่วมกับเด็กมักไม่เป็นผล” นั่นเอง
ที่มาของสุภาษิต
สุภาษิตนี้มีรากฐานมาจากการเปรียบเทียบในวิถีชีวิตดั้งเดิมของคนไทยในการมองคนสมัยก่อน ซึ่งมองว่า “เด็ก” มักขาดประสบการณ์และความรอบคอบ หากมอบหมายให้ทำงานสำคัญ เช่น การสร้างบ้าน อาจทำให้เกิดปัญหาหรือผลลัพธ์ที่ไม่มั่นคง ขณะที่คำว่า “หัวล้าน” ซึ่งในที่นี้ไม่ได้หมายถึงรูปลักษณ์ภายนอกโดยตรง แต่เปรียบถึงคนที่มีลักษณะใจน้อย โกรธง่าย จะทำอะไรก็มัวแต่กังวลว่าจะกระทบศีรษะตนเอง หรือมีอารมณ์ที่อ่อนไหว หากได้รับมอบหมายงานใหญ่ เช่น การสร้างเมือง อาจก่อให้เกิดปัญหาความขัดแย้งหรือการบริหารที่ไม่สำเร็จ
สุภาษิตนี้จึงเป็นคำเตือนให้พิจารณาความเหมาะสมของคนก่อนมอบหมายงานหรือความรับผิดชอบ เพราะการเลือกคนผิดอาจนำมาซึ่งความล้มเหลวและปัญหาในภายหลัง
ตัวอย่างการใช้สุภาษิต
- นายสมชายมอบหมายงานใหญ่ให้เด็กฝึกงานจัดการ แต่กลับเกิดความผิดพลาดร้ายแรง เพื่อนร่วมงานจึงพูดว่า “นี่มันเหมือนคบเด็กสร้างบ้าน คบหัวล้านสร้างเมือง ผลลัพธ์ก็เลยเป็นแบบนี้” (เตือนเรื่องการมอบหมายงานให้คนที่ไม่มีความเหมาะสม)
- ผู้ใหญ่บ้านเลือกคนที่อารมณ์ร้อนและไม่รับฟังใครมาเป็นหัวหน้าชุมชน จนเกิดความขัดแย้งในหมู่บ้าน ชาวบ้านจึงบ่นว่า “คบหัวล้านสร้างเมืองแบบนี้ บ้านเมืองจะสงบได้ยังไง” (เปรียบถึงการเลือกคนที่อารมณ์ร้อนมาทำงานใหญ่)
- บริษัทหนึ่งให้ผู้จัดการใหม่ที่ยังไม่มีประสบการณ์บริหารโครงการสำคัญ แต่สุดท้ายโครงการล้มเหลว ผู้บริหารอาวุโสจึงกล่าวว่า “นี่แหละคบเด็กสร้างบ้าน ทำให้เสียโอกาสไปโดยใช่เหตุ” (เตือนถึงผลลัพธ์ของการเลือกคนที่ไม่มีความพร้อม)
- สมชายแต่งตั้งเพื่อนที่มักโกรธง่ายและไม่รับฟังความคิดเห็นคนอื่นเป็นหัวหน้าทีม ทำให้ทีมแตกแยกและงานไม่สำเร็จ คนในทีมจึงพูดว่า “เจ้านายเหมือนคบหัวล้านสร้างเมือง งานเลยพังแบบนี้” (สะท้อนถึงผลเสียจากการเลือกคนที่ไม่เหมาะสมกับงาน)
- นายดำให้ลูกชายที่ยังเด็กเกินไปดูแลกิจการครอบครัว แต่ธุรกิจกลับขาดทุนและล้มเหลว ญาติผู้ใหญ่จึงเตือนว่า “นี่มันเหมือนคบเด็กสร้างบ้าน ต้องเลือกคนที่พร้อมกว่านี้มาทำงาน” (เตือนถึงการเลือกคนผิดมารับผิดชอบงานสำคัญ)