สุภาษิตไทยหมวดหมู่ ค. คนผิดเสียหน้า คนบ้าเสียจริต
คนผิดเสียหน้า คนบ้าเสียจริต หมายถึง
สุภาษิต “คนผิดเสียหน้า คนบ้าเสียจริต” หมายถึง คนที่มีสิ่งบกพร่องหรือมีความผิด ย่อมแสดงพิรุธออกมาให้เห็น เปรียบได้กับคนที่ทำผิดแล้วย่อมมีอาการลุกลี้ลุกลน ไม่สามารถปกปิดความผิดได้ เช่นเดียวกับคนเสียสติที่มักแสดงพฤติกรรมผิดปกติออกมาอย่างชัดเจน กล่าวคือ “คนที่มีอะไรบกพร่องไม่ปกติ ย่อมมีร่องรอยพิรุธออกมาเสมอ” นั่นเอง
ที่มาของสุภาษิต
สุภาษิตนี้มีต้นกำเนิดจากภูมิปัญญาชาวใต้ สะท้อนแนวคิดที่ว่าคนที่มีสิ่งบกพร่องหรือกระทำผิด ย่อมแสดงพิรุธออกมาโดยไม่รู้ตัว เปรียบได้กับคนที่ทำผิดแล้วย่อมรู้สึกอับอายเมื่อต้องเผชิญหน้ากับความจริง หรือพยายามหลีกเลี่ยงการถูกจับผิด เช่นเดียวกับคนเสียจริตที่ไม่สามารถควบคุมตนเองได้ ย่อมแสดงพฤติกรรมแปลกประหลาดออกมาให้เห็น กล่าวคือ คนที่ไม่ปกติย่อมแสดงออกไม่ปกตินั่นเอง
สุภาษิตนี้มักใช้เพื่อเตือนสติว่า หากใครมีบางสิ่งที่ปิดบังไว้ ความจริงย่อมปรากฏผ่านพฤติกรรมหรือคำพูดของเขาเสมอ และยังสามารถใช้ในสถานการณ์ที่ต้องการสังเกตบุคคลที่มีความผิดปกติในท่าทางหรือการกระทำ ซึ่งอาจบ่งบอกถึงการปกปิดความผิดบางอย่าง
ตัวอย่างการใช้สุภาษิต
- ตำรวจสอบปากคำผู้ต้องสงสัยหลายคน แต่มีอยู่คนหนึ่งที่แสดงอาการลุกลี้ลุกลน พูดจาตะกุกตะกักจนผิดสังเกต ทำให้เจ้าหน้าที่เริ่มสงสัย เพราะคนผิดเสียหน้า คนบ้าเสียจริตยิ่งพยายามปิดบัง ก็ยิ่งเผยพิรุธออกมา
- นักเรียนในห้องทุกคนดูปกติ ยกเว้นคนที่ลอกข้อสอบที่นั่งก้มหน้าไม่กล้าสบตาอาจารย์ พออาจารย์เดินเข้าไปใกล้ก็เริ่มมีเหงื่อซึม “ดูท่าจะมีอะไรแอบซ่อนอยู่แน่ ๆ คนผิดเสียหน้า คนบ้าเสียจริต” อาจารย์พึมพำเบา ๆ ก่อนจะตรวจข้อสอบของเขาอย่างละเอียด
- หลังจากเงินในสำนักงานหายไป เจ้านายประกาศว่ามีกล้องวงจรปิดจับภาพไว้ได้ ลูกน้องทุกคนต่างนิ่งเงียบ แต่มีคนหนึ่งที่หน้าซีดและรีบออกจากห้องไปทันที ทำให้ทุกคนหันมามองกันด้วยความสงสัย เพราะคนผิดเสียหน้า คนบ้าเสียจริตเมื่อทำผิดแล้ว ย่อมแสดงพิรุธให้เห็น
- เขาพยายามทำเป็นไม่รู้เรื่อง แต่พอมีคนพูดถึงของที่หายไปกลับทำสีหน้ากระอักกระอ่วน มือไม้สั่น จนเพื่อนเริ่มจับพิรุธได้ “แกเป็นอะไรหรือเปล่า ทำไมดูมีพิรุธจังคนผิดเสียหน้า คนบ้าเสียจริต หรือว่าแกจะรู้อะไรบางอย่าง?”
- ผู้จัดการตั้งคำถามเรื่องเอกสารที่ถูกแก้ไขอย่างผิดปกติ พนักงานส่วนใหญ่ตอบได้ตามปกติ ยกเว้นคนหนึ่งที่เริ่มเหงื่อออก ก้มหน้าหลบสายตาเพื่อนร่วมงาน “แบบนี้มันชัดเลย คนผิดเสียหน้า คนบ้าเสียจริต ถ้าไม่ได้ทำผิดจริง จะลนลานทำไม?” เพื่อนคนหนึ่งกระซิบกับคนข้าง ๆ อย่างสงสัย