สำนวนไทยหมวดหมู่ จ. จับมือใครดมไม่ได้
จับมือใครดมไม่ได้ หมายถึง
สำนวน “จับมือใครดมไม่ได้” หมายถึง การไม่สามารถหาตัวผู้กระทำผิดหรือผู้รับผิดชอบได้ แม้จะเกิดเหตุการณ์หรือความเสียหายขึ้น เปรียบเหมือนการไม่มีหลักฐานที่ชัดเจนพอจะระบุได้ว่าใครเป็นผู้กระทำผิด สำนวนนี้มักใช้ในกรณีที่ความผิดเกิดขึ้นในลักษณะที่ซับซ้อน หรือผู้กระทำพยายามปกปิดจนไม่สามารถพิสูจน์ความผิดได้อย่างชัดเจน กล่าวคือ “การหาผู้กระทำความผิดไม่ได้ ไม่รู้ว่าใครเป็นคนกระทำความผิด” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
สำนวนนี้มาจากการเปรียบเทียบถึงการจับผู้กระทำผิดที่ไม่มีหลักฐานชัดเจน โดยการ “จับมือดม” ในที่นี้สื่อถึงการตรวจสอบหรือจับผิดว่ามีใครเป็นผู้กระทำ แต่หากไม่มีหลักฐานชัดเจน แม้จะจับมือมาดมก็ไม่สามารถพิสูจน์ได้ว่าเป็นคนทำ
สำนวนนี้สะท้อนให้เห็นถึงสถานการณ์ที่ความผิดเกิดขึ้น แต่ผู้กระทำสามารถปกปิดหรือทำให้เกิดความคลุมเครือ จนไม่สามารถระบุได้ว่าใครเป็นผู้ลงมืออย่างแท้จริง เปรียบได้กับการพยายามดมกลิ่นมือของคนหลายคนเพื่อหาว่าใครจับสิ่งที่มีกลิ่น แต่ไม่สามารถแยกแยะได้เพราะไม่มีหลักฐานที่แน่นหนาพอ
สำนวนนี้มักใช้ในบริบทที่เกี่ยวข้องกับการกล่าวหา การตรวจสอบ หรือการเอาผิด โดยไม่มีข้อเท็จจริงหรือหลักฐานที่เพียงพอที่จะชี้ชัดว่าใครคือผู้กระทำผิด
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- มีของหายจากห้องประชุม แต่กล้องวงจรปิดเสีย ไม่มีใครยอมรับว่าเป็นคนเอาไป “เรื่องนี้คงจบยาก เพราะจับมือใครดมไม่ได้ เลย ไม่มีหลักฐานอะไรเลย” (หมายถึง การไม่สามารถหาผู้กระทำผิดได้เพราะไม่มีหลักฐาน)
- หลังงานเลี้ยงจบลง โต๊ะอาหารเต็มไปด้วยขยะและเศษอาหาร แต่ทุกคนในทีมกลับปฏิเสธว่าไม่ได้ทิ้งไว้ “แบบนี้มันจับมือใครดมไม่ได้ สุดท้ายคนเก็บก็ต้องเก็บเอง” (สื่อถึงสถานการณ์ที่หาผู้รับผิดชอบไม่ได้)
- บริษัทพบการเงินรั่วไหล แต่ไม่มีเอกสารหรือหลักฐานชี้ชัดว่าใครเป็นคนทำ “เรื่องนี้จะเอาผิดใครไม่ได้เลย เพราะจับมือใครดมไม่ได้ ไม่มีหลักฐานชัดเจน” (หมายถึง การไม่สามารถระบุผู้กระทำผิดได้)
- ในเหตุการณ์ที่ข่าวลือแพร่กระจาย แต่ไม่สามารถระบุได้ว่าใครเป็นต้นตอของข่าว “พอไม่มีหลักฐานว่าใครเริ่ม เรื่องนี้ก็เลยกลายเป็นจับมือใครดมไม่ได้” (หมายถึง การไม่สามารถชี้ชัดต้นเหตุของปัญหาได้)
- การสอบสวนคดีขโมยในหมู่บ้านไม่คืบหน้า เพราะไม่มีพยานและผู้ต้องสงสัยปฏิเสธหมด “พอไม่มีพยานหลักฐาน มันก็กลายเป็นเรื่องจับมือใครดมไม่ได้ แบบนี้คดีคงไม่จบง่าย ๆ” (สื่อถึงสถานการณ์ที่ไม่สามารถระบุผู้กระทำผิดได้เพราะขาดหลักฐาน)