สำนวนไทยหมวดหมู่ จ. เจ้าหน้าเจ้าตา
เจ้าหน้าเจ้าตา หมายถึง
สำนวน “เจ้าหน้าเจ้าตา” หมายถึง คนที่ชอบเอาหน้า หรือเสนอหน้าเข้าไปทำธุระหรือเกี่ยวข้องกับเรื่องของผู้อื่น ทั้งที่ไม่ได้รับการขอร้องหรือไม่ได้มีความจำเป็นต้องทำ สำนวนนี้มักใช้ในเชิงตำหนิถึงคนที่ชอบแสดงตัวหรือยุ่งเกี่ยวในเรื่องของคนอื่นเกินความพอดี กล่าวคือ “คนที่ชอบเอาหน้า” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
สำนวนนี้มาจากการเปรียบเปรยถึงคนที่ชอบแสดงตัวหรือเสนอหน้าเข้าไปยุ่งเกี่ยวในเรื่องของผู้อื่น แม้ว่าจะไม่ได้รับการขอร้องหรือไม่ได้มีหน้าที่โดยตรง คำว่า “เจ้า” ในที่นี้หมายถึง ผู้เป็นใหญ่หรือผู้ที่ยึดถือในสิ่งใดสิ่งหนึ่งมากเกินไป ส่วนคำว่า “หน้า” และ “ตา” สื่อถึงคนอยากได้หน้าตา ชอบเอาหน้าตา ถือหน้าตาเป็นใหญ่ การแสดงออกหรือความสำคัญที่คนบางคนยึดติดในหน้าตา ชื่อเสียง หรือการได้รับการยอมรับจากผู้อื่น
สำนวนนี้มักใช้ในเชิงตำหนิถึงคนที่ชอบทำตัวให้โดดเด่น หรือเข้าไปเกี่ยวข้องกับเรื่องของคนอื่นโดยไม่เหมาะสม คล้ายกับการแสดงออกเกินความจำเป็นหรือการพยายามเอาหน้าเพื่อให้ผู้อื่นมองเห็นตัวเองเด่นชัดในเรื่องนั้น ๆ
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- ในงานประชุมใหญ่ของบริษัท แม้ว่าเธอจะไม่ได้มีหน้าที่เกี่ยวข้อง แต่เธอกลับเสนอหน้าไปช่วยจัดเอกสารและพูดคุยกับผู้บริหารทุกคน “ทำตัวแบบนี้เหมือนเจ้าหน้าเจ้าตาอยากให้ทุกคนสนใจ” (กล่าวถึงคนที่ชอบเอาหน้าแม้ไม่ได้รับมอบหมาย)
- เพื่อนในกลุ่มกำลังพูดคุยกันเรื่องส่วนตัว แต่เขากลับเข้ามาร่วมวงและแสดงความเห็นในเรื่องที่ไม่เกี่ยวข้องกับตัวเอง “พฤติกรรมแบบนี้มันเจ้าหน้าเจ้าตาเกินไปหรือเปล่า ไม่ได้เกี่ยวอะไรกับตัวเองเลย” (เปรียบถึงการยุ่งเรื่องของคนอื่นโดยไม่จำเป็น)
- ในการจัดงานโรงเรียน มีคนหนึ่งที่คอยวิ่งเข้าไปช่วยทุกแผนก แม้ว่าแผนกตัวเองจะยังไม่เสร็จ “ช่วยตัวเองให้เรียบร้อยก่อน ก่อนจะเจ้าหน้าเจ้าตา ไปยุ่งกับงานคนอื่น” (ตำหนิคนที่ชอบเสนอหน้ามากเกินไป)
- เวลามีข่าวใหญ่ในชุมชน เธอมักจะรีบไปร่วมวงพูดคุยและแสดงตัวว่าเป็นคนรู้เรื่องมากกว่าใคร “คนในหมู่บ้านถึงได้บอกว่าเธอเป็นเจ้าหน้าเจ้าตาเรื่องชาวบ้านทุกที” (กล่าวถึงการเสนอหน้าร่วมในเรื่องของคนอื่นเสมอ)
- ในที่ทำงาน เมื่อหัวหน้ากำลังคุยเรื่องสำคัญกับคนในทีม เขากลับเสนอหน้าเข้าไปให้คำแนะนำทั้งที่ไม่มีหน้าที่เกี่ยวข้อง “แบบนี้แหละที่คนเรียกว่าเจ้าหน้าเจ้าตาอยากแสดงตัวตลอดเวลา” (เปรียบถึงคนที่ชอบยุ่งในเรื่องที่ไม่ใช่ของตัวเอง)