สำนวนไทยหมวดหมู่ ช ชนักติดหลัง
ชนักติดหลัง หมายถึง
สำนวน “ชนักติดหลัง” หมายถึง ความผิดหรือเรื่องไม่ดีที่เคยทำไว้ในอดีตและยังคงส่งผลกระทบ ทำให้รู้สึกผิด ถูกจับตามอง หรือไม่สามารถทำอะไรได้อย่างอิสระ เปรียบเสมือนจระเข้ที่ถูกแทงด้วยชนักและหลบหนีไปได้ แต่ชนักยังฝังติดอยู่กับหลังของมันซึ่งเป็นหลักฐานของบาดแผลและการกระทำที่ผ่านมา ไม่สามารถลบเลือนได้ง่าย กล่าวคือ “การมีความชั่วหรือความผิดที่ยังติดตัวอยู่” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
มาจากอาวุธที่ใช้ล่าจระเข้ในอดีตที่เรียกว่า “ชนัก” ซึ่งมีปลายแหลมเป็นเหล็กและด้ามไม้ไผ่ยาว เมื่อจระเข้ถูกแทงและดิ้นจนเชือกขาด แม้มันจะหลบหนีไปได้ แต่ชนักยังฝังติดอยู่ที่หลัง เปรียบเหมือนคนที่เคยทำผิดในอดีต แม้พยายามหนีหรือเริ่มต้นใหม่ แต่ก็ยังถูกจับตามองหรือได้รับผลกระทบจากสิ่งที่เคยทำไว้
- “ชนัก” คือ อาวุธสำหรับแทงจระเข้ มีปลายแหลมเป็นเหล็ก และมีด้ามไม้ไผ่ยาว พร้อมเชือกมัดอยู่
- เมื่อจระเข้ถูกแทงด้วยชนัก แล้วดิ้นจนเชือกที่มัดไว้ขาด แม้มันจะหลบหนีไปได้ แต่ชนักยังคงฝังอยู่ที่หลังของมัน
สำนวนนี้จึงเปรียบเปรยกับชนักถึงคนที่เคยทำผิดพลาดหรือมีประวัติไม่ดีในอดีต ซึ่งแม้จะผ่านไปแล้ว แต่ความผิดนั้นยังคงเป็นภาระ หรือเป็นสิ่งที่ติดตัว ทำให้ไม่สามารถแสดงออกหรือกระทำการบางอย่างได้อย่างอิสระ เหมือนกับจระเข้ที่มีชนักติดหลัง ไม่สามารถเคลื่อนไหวได้สะดวก และอาจถูกจับได้ในภายหลัง
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- อดีตนักการเมืองที่เคยมีคดีทุจริต แม้จะพ้นโทษแล้ว แต่ก็ยังถูกสังคมจับตามอง เพราะมีชนักติดหลัง ทำให้ยากจะกลับมาได้รับความไว้วางใจอีกครั้ง (เปรียบถึงคนที่เคยทำผิดและยังถูกสังคมเพ่งเล็ง)
- พนักงานคนหนึ่งเคยถูกจับได้ว่าโกงเงินบริษัท แม้จะคืนเงินและลาออกไปแล้ว แต่ชื่อเสียงเสียหายจนไม่มีที่ไหนอยากรับเข้าทำงาน เพราะยังมีชนักติดหลัง (แสดงถึงผลกระทบจากอดีตที่ยังคงติดตัว)
- นักกีฬาที่เคยพัวพันกับสารต้องห้าม แม้จะกลับมาแข่งขันได้อีกครั้ง แต่ก็ยังมีชนักติดหลัง เพราะคนไม่เชื่อมั่นว่าเขาจะเล่นอย่างบริสุทธิ์ใจ (เปรียบถึงการที่อดีตยังส่งผลต่อชื่อเสียงและความไว้วางใจ)
- ในวงสนทนา เพื่อนคนหนึ่งพูดว่า “เขาพยายามจะกลับมาทำธุรกิจใหม่ แต่ก็ลำบาก เพราะตอนอยู่ที่เก่ามีปัญหาโกงลูกค้า นี่แหละชนักติดหลัง ทำให้ไม่มีใครกล้าเชื่อถือ” (เปรียบถึงอดีตที่ทำให้คนไม่เชื่อใจในปัจจุบัน)
- หัวหน้าพูดกับลูกน้องว่า “แม้เขาจะสำนึกผิดแล้ว แต่คนอื่นยังจำเรื่องที่เคยเกิดขึ้นได้ ถ้ายังมีชนักติดหลังแบบนี้ ก็ยากจะก้าวหน้าในหน้าที่การงาน” (เตือนถึงผลกระทบของอดีตต่ออนาคต)