สุภาษิตไทยหมวดหมู่ ซ. ซื่อกินไม่หมด คดกินไม่นาน
ซื่อกินไม่หมด คดกินไม่นาน หมายถึง
สุภาษิต “ซื่อกินไม่หมด คดกินไม่นาน” หมายถึง ความซื่อสัตย์สุจริตทำให้สามารถดำรงชีวิตได้อย่างยั่งยืนและได้รับความไว้วางใจจากผู้อื่น ขณะที่ความทุจริตอาจให้ผลประโยชน์ในระยะสั้น แต่สุดท้ายก็จะนำมาซึ่งความเสื่อมเสียและความล้มเหลว เปรียบเสมือนคนที่มีความซื่อสัตย์จะมีหนทางทำกินตลอดไป ส่วนคนที่คดโกง แม้อาจได้ผลประโยชน์เร็ว แต่ก็อยู่ได้ไม่นาน กล่าวคือ กล่าวคือ “คนซื่อสัตย์จะอยู่ที่ไหนมักจะอยู่ได้นาน ส่วนคนที่คดโกงอยู่ที่ไหนไม่ได้นาน หรือความซื่อสัตย์ทำให้มีชีวิตที่ดีไปตลอด ส่วนคนโกงจะอยู่ไม่ยืด” นั่นเอง
ที่มาของสุภาษิต
มาจากสะท้อนแนวคิดของสังคมไทยที่ให้ความสำคัญกับ ความซื่อสัตย์สุจริต ซึ่งถือเป็นคุณธรรมสำคัญในการดำเนินชีวิตมาตั้งแต่อดีต ในสังคมเกษตรกรรมและชุมชนไทยโบราณ ผู้ที่ซื่อสัตย์มักได้รับความไว้วางใจจากคนรอบข้าง ทำให้สามารถดำรงชีพได้อย่างมั่นคงและยั่งยืน ตรงกันข้าม คนที่คดโกง แม้อาจได้รับผลประโยชน์รวดเร็ว แต่เมื่อความจริงถูกเปิดเผย ก็จะถูกสังคมรังเกียจและอยู่ได้ไม่นาน
สุภาษิตนี้จึงเป็นคำสอนที่เตือนให้ ยึดมั่นในความซื่อสัตย์ เพราะความจริงใจนำมาซึ่งความมั่นคงและความยั่งยืน ขณะที่ความคดโกงอาจให้ผลลัพธ์รวดเร็ว แต่ก็ไม่จีรัง และมักจบลงด้วยความล้มเหลว
ตัวอย่างการใช้สุภาษิต
- แม้พนักงานคนอื่นจะหาทางโกงบริษัทเพื่อผลประโยชน์ส่วนตัว แต่เก่งเลือกทำงานอย่างซื่อสัตย์ เพราะเขาเชื่อว่าซื่อกินไม่หมด คดกินไม่นาน สุดท้ายคนโกงก็ถูกจับได้และถูกไล่ออก (ความซื่อสัตย์ช่วยให้ชีวิตมั่นคง ขณะที่ความทุจริตมักนำไปสู่จุดจบที่ไม่ดี)
- ป้าสายเปิดร้านขายของเล็ก ๆ ในชุมชน แม้จะขายในราคายุติธรรมและไม่เอาเปรียบลูกค้า แต่ร้านของป้ากลับอยู่ได้นานกว่าร้านที่โก่งราคา เพราะซื่อกินไม่หมด คดกินไม่นาน (ความซื่อสัตย์ทำให้ได้รับความไว้วางใจและอยู่ได้ยาวนาน)
- บางคนคิดว่าการโกงข้อสอบเป็นทางลัดไปสู่ความสำเร็จ แต่สุดท้ายก็ถูกจับได้และถูกตัดสิทธิ์สอบ นี่แหละที่เขาว่าซื่อกินไม่หมด คดกินไม่นาน (การใช้วิธีที่ผิด แม้ได้ผลระยะสั้น แต่ก็ไม่จีรัง)
- แนนถอนหายใจพลางพูดกับเพื่อนว่า “ทำไมเจ้านายเราถึงให้พี่ก้องดูแลโครงการนี้ ทั้งที่เขาทำงานช้า” มินท์ยิ้มก่อนตอบว่า “เพราะเขาซื่อสัตย์และไว้ใจได้ไง ซื่อกินไม่หมด คดกินไม่นาน คนซื่อสัตย์อยู่ได้นานกว่า” (ความซื่อสัตย์ทำให้ได้รับความไว้วางใจมากกว่าความฉลาดแกมโกง)
- นนท์พูดกับพี่ชายว่า “พี่รู้ไหมว่าบริษัทที่เคยโกงลูกค้า ตอนนี้โดนฟ้องจนแทบปิดกิจการ” พี่ชายพยักหน้าก่อนตอบว่า “ก็อย่างที่เขาว่าซื่อกินไม่หมด คดกินไม่นาน โกงคนอื่นไป สุดท้ายก็อยู่ไม่ได้” (ความทุจริตนำไปสู่ความล้มเหลวในที่สุด)