สำนวนไทยหมวดหมู่ ต. ต้นวายปลายดก
ต้นวายปลายดก หมายถึง
สำนวน “ต้นวายปลายดก” หมายถึง สิ่งที่เริ่มต้นไม่ดี ขาดความเจริญรุ่งเรือง หรือดูเหมือนจะล้มเหลว แต่กลับมาดีหรือประสบความสำเร็จในภายหลัง เปรียบเสมือนต้นไม้ที่ตอนแรกเหมือนจะแห้งตาย (ต้นวาย) แต่เมื่อเวลาผ่านไปกลับออกผลดกในช่วงท้าย (ปลายดก) สำนวนนี้มักใช้พูดถึงบุคคลหรือสิ่งใดสิ่งหนึ่งที่เริ่มต้นไม่ดี แต่กลับเจริญก้าวหน้าหรือประสบความสำเร็จในภายหลัง กล่าวคือ “ตอนเริ่มต้นไม่ดี ไปดีเอาตอนหลัง” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
มาจากลักษณะการเติบโตของต้นไผ่และต้นไม้อื่น ๆ ที่ในช่วงแรกไม่ค่อยออกผลหรือดูเหมือนจะไม่เติบโตดี แต่เมื่อเวลาผ่านไปกลับให้ผลดกในช่วงปลาย
- ต้นไผ่ เป็นตัวอย่างที่ชัดเจน ในช่วงแรกรากของไผ่จะฝังลึกลงดินเป็นเวลาหลายปีโดยแทบไม่เห็นการเติบโตของลำต้น แต่เมื่อรากแข็งแรงแล้ว ไผ่จะเติบโตอย่างรวดเร็วและแตกหน่อจำนวนมาก
- ต้นมะม่วงและต้นมะขาม ในช่วงต้นอายุยังไม่ให้ผลมากนัก แต่เมื่อแก่ตัวขึ้น กลับออกผลดกและมีคุณภาพดี
- ต้นขนุนและต้นลำไย มักออกผลน้อยในช่วงแรก แต่เมื่อเวลาผ่านไป ยิ่งมีอายุมาก ต้นไม้ก็ยิ่งให้ผลผลิตมากขึ้น
จากแนวคิดนี้ จึงเกิดเป็นสำนวนนี้เพื่อเปรียบเปรยถึงสิ่งที่เริ่มต้นไม่ดี ไม่เจริญรุ่งเรือง หรือดูเหมือนล้มเหลว แต่กลับประสบความสำเร็จหรือมีความอุดมสมบูรณ์ในช่วงท้ายของชีวิต คล้ายกับต้นไม้ที่ในวัยหนุ่มสาวไม่ค่อยมีผล แต่เมื่อแก่ตัวกลับให้ผลดกและมีค่ามากขึ้น
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- ตอนเด็กเขาเรียนไม่เก่งและไม่มีใครคาดหวัง แต่พอโตขึ้นกลับเป็นนักธุรกิจที่ประสบความสำเร็จอย่างมาก สมกับคำว่าต้นวายปลายดกที่แม้เริ่มต้นไม่ดี แต่ภายหลังกลับรุ่งเรือง (ใช้กับคนที่เริ่มต้นไม่ดี แต่ประสบความสำเร็จในภายหลัง)
- กิจการร้านอาหารของเขาเริ่มต้นด้วยความลำบาก ขาดทุนหลายปี แต่เมื่อสะสมประสบการณ์และปรับปรุงสูตรอาหารก็กลายเป็นร้านดังที่มีลูกค้าแน่นทุกวัน นี่แหละที่เขาเรียกว่าต้นวายปลายดก (ใช้กับธุรกิจที่เริ่มต้นยากลำบาก แต่ประสบความสำเร็จในภายหลัง)
- เธอเคยถูกดูถูกว่าไม่มีพรสวรรค์ด้านการร้องเพลง แต่ด้วยความพยายาม ฝึกฝนและอดทน ปัจจุบันเธอกลายเป็นนักร้องชื่อดังที่มีแฟนคลับมากมาย คำว่าต้นวายปลายดกใช้กับเธอได้อย่างเหมาะสม (ใช้กับความสามารถที่พัฒนาได้ดีในภายหลัง แม้ช่วงแรกจะไม่โดดเด่น)
- โครงการพัฒนาหมู่บ้านนี้ ตอนแรกไม่มีใครสนใจ เพราะทำเลไม่ดี แต่เมื่อเมืองขยายตัวเข้ามา พื้นที่แถบนี้กลับกลายเป็นแหล่งเศรษฐกิจสำคัญ สมกับเป็นต้นวายปลายดกอย่างแท้จริง (ใช้กับโครงการที่เริ่มต้นไม่ดี แต่กลายเป็นสิ่งที่มีค่ามากในภายหลัง)
- เขาเริ่มต้นอาชีพด้วยงานเล็ก ๆ ที่ไม่มีใครให้ความสำคัญ แต่ด้วยความขยันและอดทน เขาไต่เต้าจนกลายเป็นผู้บริหารระดับสูงของบริษัท ใครจะคิดว่าเขาจะเป็นตัวอย่างของคำว่าต้นวายปลายดกได้ขนาดนี้ (ใช้กับการเติบโตในอาชีพจากจุดต่ำสุดไปสู่ความสำเร็จสูงสุด)
สำนวนที่ความหมายคล้ายกัน
- ต้นร้ายปลายดี หมายถึง: ผู้ที่ตอนแรกประพฤติตัวไม่ดี แต่ภายหลังกลับสำนึกตัวได้แล้วประพฤติดีตลอดไป