สำนวนไทยหมวดหมู่ ต. ตัดไฟแต่ต้นลม
ตัดไฟแต่ต้นลม หมายถึง
สำนวน “ตัดไฟแต่ต้นลม” หมายถึง การรีบจัดการหรือแก้ไขปัญหาตั้งแต่เนิ่น ๆ ก่อนที่เรื่องจะบานปลายหรือลุกลามใหญ่โต เปรียบเปรยจากการดับไฟที่เพิ่งเริ่มมีลมพัดมาช่วยให้ลุก ถ้าดับได้ตั้งแต่ยังไม่ลุกไหม้แรง ก็สามารถป้องกันความเสียหายใหญ่ได้ กล่าวคือ “การตัดต้นเหตุเพื่อไม่ให้เหตุการณ์ลุกลามต่อไป” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
มาจากการเปรียบเทียบกับสถานการณ์ของ “ไฟ” ที่เมื่อเริ่มต้นยังไม่ลุกลาม หากมี “ลม” พัดมาเสริม จะทำให้ไฟแรงและควบคุมยาก ดังนั้นถ้าต้องการดับไฟให้ได้ผล จึงควรรีบดับหรือหยุดไฟตั้งแต่ต้นทาง ก่อนที่ลมจะพัดไฟไปให้ลุกลาม
จากภาพนี้จึงกลายเป็นสำนวนที่ใช้เปรียบเปรยว่า หากต้องการป้องกันปัญหาหรือเหตุร้าย ควรรีบจัดการตั้งแต่ยังเล็กน้อย อย่าปล่อยให้บานปลายหรือยากจะแก้ไขภายหลัง
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- พอเริ่มเห็นว่าเพื่อนร่วมงานสองคนเริ่มมีปากเสียงกัน หัวหน้าก็รีบเรียกเข้าห้องไปเคลียร์ทันที เพื่อไม่ให้ลุกลามใหญ่โต แบบนี้แหละตัดไฟแต่ต้นลม (จัดการความขัดแยงทันทีตั้งแต่เริ่ม ก่อนจะกลายเป็นปัญหาใหญ่ในทีม)
- แม่รู้ว่าลูกเริ่มติดโทรศัพท์มากเกินไป เลยรีบจำกัดเวลาเล่นไว้ก่อน กลัวจะติดหนักจนควบคุมไม่ได้ เป็นการตัดไฟแต่ต้นลม (รีบจัดการพฤติกรรมเสี่ยงก่อนจะกลายเป็นนิสัยเสียหรือปัญหาในอนาคต)
- ฝ่ายบุคคลได้ข่าวว่ามีพนักงานบางคนเริ่มแอบขายของในที่ทำงาน จึงรีบทำประกาศเตือนและวางกฎเข้มขึ้นทันที ตัดไฟแต่ต้นลมเพื่อไม่ให้พฤติกรรมแพร่กระจาย (ป้องกันพฤติกรรมไม่เหมาะสมก่อนจะกลายเป็นเรื่องควบคุมยาก)
- ก่อนที่ข่าวลือจะแพร่ไปไกล ผู้บริหารจึงรีบออกมาชี้แจงความจริงอย่างโปร่งใส ถือเป็นการตัดไฟแต่ต้นลมที่ได้ผลดี (หยุดข่าวลือเสียแต่แรกก่อนจะส่งผลกระทบต่อองค์กร)
- เมื่อเห็นลูกศิษย์เริ่มคบเพื่อนชวนหนีเรียน ครูประจำชั้นจึงรีบเรียกมาคุยพร้อมผู้ปกครอง เพราะไม่อยากให้เด็กหลุดจากระบบ ถือว่าเป็นการตัดไฟแต่ต้นลม (รีบแทรกแซงพฤติกรรมเบี่ยงเบนตั้งแต่ต้น เพื่อป้องกันปัญหาร้ายแรงในอนาคต)