สุภาษิตไทยหมวดหมู่ ถ. ถี่ลอดตาช้าง ห่างลอดตาเล็น
ถี่ลอดตาช้าง ห่างลอดตาเล็น หมายถึง
สุภาษิต “ถี่ลอดตาช้าง ห่างลอดตาเล็น” หมายถึง การที่บางสิ่งดูเหมือนจะละเอียดถี่ถ้วนหรือรอบคอบ แต่จริง ๆ แล้วมันยังมีช่องโหว่หรือข้อบกพร่องที่อาจทำให้เกิดความเสียหายได้
เปรียบเสมือนการตรวจสอบที่ถี่ แต่ช้างยังลอดได้ และการมองอย่างห่าง ๆ แต่ตัวเล็นกลับรอดไปโดยไม่เห็น กล่าวคือ “คนที่ทำอะไรดูเหมือนจะรอบคอบถี่ถ้วนแต่เอาเข้าจริงกลับไม่รอบคอบถี่ถ้วน มีช่องโหว่ ช่องว่างที่อาจส่งผลให้เกิดความเสียหายได้” สำนวนนี้ เดิมใช้ว่า “ถี่ลอดตัวช้าง ห่างลอดตัวเล็น”
ที่มาของสุภาษิต
สุภาษิตนี้มีที่มาจากการเปรียบเทียบระหว่างสิ่งที่ดูเหมือนละเอียดและถี่ถ้วน แต่จริง ๆ แล้วไม่สามารถตรวจสอบหรือป้องกันข้อผิดพลาดได้ตามที่คิด
- “ถี่ตาลอดช้าง” หมายถึง การพยายามทำสิ่งใดให้ดูละเอียดถี่ถ้วน แต่กลับมีช่องโหว่หรือข้อบกพร่องสำคัญ จนแม้แต่สิ่งที่มีขนาดใหญ่ อย่างช้าง ยังสามารถหลุดรอดผ่านไปได้ แสดงถึงความไม่ถี่ถ้วนจริง แม้จะดูเหมือนใส่ใจในรายละเอียด
- “ห่างลอดตาเล็น” หมายถึง การตั้งใจมองสิ่งเล็ก ๆ อย่างละเอียด เช่นตัวเล็นซึ่งเป็นสัตว์ขนาดจิ๋ว แต่กลับละเลยหรือมองข้ามประเด็นสำคัญที่ควรใส่ใจ กลายเป็นการพยายามเกินพอดี จนพลาดในเรื่องที่มีสาระมากกว่า
สุภาษิตนี้จึงเตือนให้รู้ว่าความละเอียดถี่ถ้วนที่แท้จริงต้องรอบด้าน ไม่ใช่แค่ทำให้ดูละเอียด แต่ต้องไม่มีช่องโหว่ และไม่ละเลยสิ่งที่สำคัญกว่าท่ามกลางรายละเอียดเล็กน้อย
คนโบราณมักจะใช้คำพูดในการสอนหรือบอกกล่าวกันด้วยถ้อยคำที่สละสลวย คล้องจ้อง ฟังแล้วชวนให้คิดตาม มีแง่คิดสอนใจ ทั้งแบบตรงไปตรงมาและในแบบที่ต้องหยุดคิดซักนิด จึงจะได้คำตอบที่แยบยล ดังเช่นสำนวนนี้
ตัวอย่างการใช้สุภาษิต
- ในกระบวนการตรวจสอบบัญชี นักบัญชีดูเหมือนจะตรวจทุกอย่างอย่างละเอียดถี่ถ้วนแล้ว แต่พอพบช่องโหว่ในรายงานบางรายการก็ทำให้เกิดปัญหาทางการเงินตามมา ทุกคนเลยพูดว่า “การตรวจสอบนี้เหมือนถี่ลอดตาช้าง ห่างลอดตาเล็น” (การทำงานที่ดูละเอียด แต่ยังมีข้อผิดพลาดซ่อนอยู่)
- ตอนที่บริษัทพัฒนาแอปพลิเคชันใหม่ ทุกคนคิดว่าตรวจสอบทุกฟังก์ชันอย่างถี่ถ้วนแล้ว แต่เมื่อลองใช้งานจริงกลับพบข้อผิดพลาดเล็ก ๆ ที่อาจทำให้แอปล่มได้ ดังนั้นคนในทีมพูดว่า “เราถี่ลอดตาช้าง ห่างลอดตาเล็นจนทำให้พลาดเรื่องสำคัญ” (การทำงานดูรอบคอบแต่ยังมีข้อบกพร่อง)
- เมื่อพนักงานทำการวางแผนงานที่ดูเหมือนสมบูรณ์ แต่ผลลัพธ์กลับไม่เป็นไปตามคาด ทำให้หัวหน้างานบอกว่า “งานนี้เหมือนถี่ลอดตาช้าง ห่างลอดตาเล็น เพราะพลาดในรายละเอียดเล็กน้อย” (การวางแผนที่ดูดีแต่ยังมีข้อบกพร่องที่ไม่เห็น)
- เมื่อมีการออกแบบผลิตภัณฑ์ใหม่ ทีมออกแบบคิดว่าได้พิจารณาทุกอย่างแล้ว แต่กลับพบว่าผลิตภัณฑ์มีข้อผิดพลาดในส่วนเล็ก ๆ ทำให้ทีมงานพูดว่า “เราถี่ลอดตาช้าง ห่างลอดตาเล็นจนทำให้ต้องแก้ไขงานใหม่” (การตรวจสอบและออกแบบที่ไม่ละเอียดพอจนเกิดปัญหาขึ้น)
- พอมีการซ่อมแซมเครื่องจักร ช่างที่ดูแลคิดว่าซ่อมครบถ้วนแล้ว แต่หลังจากทดสอบกลับพบว่ามีข้อบกพร่องบางอย่างที่ทำให้เครื่องจักรยังไม่ทำงานได้ดี ทำให้หัวหน้าซ่อมแซมกล่าวว่า “เราถี่ลอดตาช้าง ห่างลอดตาเล็นไป เพราะบางส่วนไม่ได้ตรวจสอบอย่างละเอียด” (การซ่อมที่ดูเหมือนจะครบถ้วน แต่ยังมีข้อผิดพลาดเล็กน้อย)