สำนวนไทยหมวดหมู่ ผ. ผ้าขี้ริ้วห่อทอง
ผ้าขี้ริ้วห่อทอง หมายถึง
สำนวน “ผ้าขี้ริ้วห่อทอง” หมายถึง คนที่มีฐานะดีหรือร่ำรวย แต่ภายนอกดูยากจนหรือแต่งตัวซอมซ่อ จึงไม่สะท้อนคุณค่าที่แท้จริง เปรียบเสมือนเหมือนทองคำแท้ที่ถูกห่อด้วยผ้าขี้ริ้ว ภายนอกดูไม่ดี แต่ภายในยังมีค่ามาก กล่าวคือ “คนมั่งมีแต่แต่งตัวซอมซ่อ, คนร่ำรวยที่มองภายนอกดูยากจน” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
มาจากภาพเปรียบเทียบของทองคำซึ่งเป็นสิ่งมีค่าและล้ำค่า ถูกห่อหุ้มด้วยผ้าขี้ริ้วที่สกปรกและเก่า ทำให้ภายนอกไม่สามารถมองเห็นความล้ำค่าของทองที่ซ่อนอยู่ข้างในได้
คนสมัยก่อนจึงนำภาพนี้มาใช้เปรียบเทียบกับผู้ที่มีฐานะดีหรือร่ำรวย แต่แต่งกายซอมซ่อหรือดูยากจน เพื่อสื่อว่า คุณค่าที่แท้จริงของคนหรือสิ่งใดไม่ได้อยู่ที่รูปลักษณ์ภายนอก แต่ซ่อนอยู่ภายใน
สำนวนนี้ยังเตือนให้ผู้คนไม่ตัดสินคุณค่าของใครจากภายนอกเพียงอย่างเดียว เพราะแม้สิ่งหรือบุคคลจะดูเรียบง่ายหรือไม่โดดเด่น แต่คุณค่าที่แท้จริงอาจสูงส่งและสำคัญกว่าที่ตาเห็นมากนัก
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- แม้ชายคนนี้แต่งตัวซอมซ่อและทำตัวเรียบง่าย แต่เขาเป็นนักธุรกิจประสบความสำเร็จอย่างสูง เรียกได้ว่าเป็นผ้าขี้ริ้วห่อทอง (ภายนอกดูธรรมดาหรือยากจน แต่ภายในมีคุณค่ามาก)
- นางสาวอรัญแต่งตัวง่าย ๆ ไปงานเลี้ยง แต่ทุกคนประหลาดใจเมื่อรู้ว่าเธอเป็นเจ้าของบริษัทใหญ่ เหมือนผ้าขี้ริ้วห่อทอง (คนที่มีฐานะดีแต่แต่งตัวไม่หรูหรา)
- บ้านหลังเล็ก ๆ ดูเก่าและซอมซ่อ แต่เจ้าของบ้านมีทรัพย์สินมากมายและใจกว้าง นี่แหละผ้าขี้ริ้วห่อทองของแท้ (สิ่งของหรือสถานที่ภายนอกดูธรรมดา แต่ซ่อนคุณค่ามาก)
- ก้องแต่งตัวเรียบง่ายและดูยากจน แต่แท้จริงเขาเป็นลูกนักธุรกิจพันล้าน ทำให้หลายคนประหลาดใจ เรียกได้ว่าเป็นผ้าขี้ริ้วห่อทอง
(ก้องที่มีฐานะร่ำรวยมาก แต่ภายนอกดูซอมซ่อหรือธรรมดา) - นักเรียนที่แต่งกายธรรมดาและไม่พูดมาก แต่มีความสามารถทางวิชาการสูงสุดในชั้นเรียน เหมือนผ้าขี้ริ้วห่อทองเลยนักเรียนคนนี้ (ภายนอกดูเรียบง่าย แต่ภายในมีคุณค่าและความสามารถสูง)