สำนวนไทยหมวดหมู่ ต. ตาลยอดด้วน
ตาลยอดด้วน หมายถึง
สำนวน “ตาลยอดด้วน” หมายถึง คนที่หมดโอกาสก้าวหน้าหรือพัฒนาไปต่อ ไม่มีทางเติบโตหรือสืบทอดสิ่งใดได้อีก เปรียบเสมือนต้นตาลที่ถูกตัดยอด ซึ่งเมื่อตัดแล้วจะไม่สามารถแตกยอดใหม่ได้อีก สำนวนนี้ใช้กล่าวถึง บุคคลที่ไม่มีทางเจริญก้าวหน้าต่อไปในชีวิต หรือผู้ที่ไม่มีบุตรสืบตระกูล และยังใช้หมายถึงพระภิกษุที่ต้องอาบัติปาราชิก ซึ่งไม่อาจกลับมาบวชใหม่ได้อีก กล่าวคือ “คนที่ไม่มีทางเจริญก้าวหน้าต่อไปอีกแล้ว, คนที่ไม่มีบุตรสืบตระกูล” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
มาจากลักษณะของต้นตาล ซึ่งเมื่อตัดยอดแล้ว จะไม่สามารถแตกยอดใหม่ได้อีก ทำให้ต้นตาลหยุดการเจริญเติบโตและยืนต้นแห้งตาย เปรียบเสมือน คนที่หมดโอกาสก้าวหน้าต่อไปในชีวิต ถูกตัดหนทาง ไม่สามารถพัฒนาได้อีก
สำนวนนี้ยังถูกใช้เปรียบเปรยถึงคนที่ไม่มีบุตรสืบตระกูล เนื่องจากในสังคมไทยโบราณ การไม่มีทายาทถือเป็นการขาดช่วงของวงศ์ตระกูล เปรียบได้กับต้นตาลที่หมดโอกาสแตกหน่อขยายพันธุ์
อีกนัยหนึ่ง สำนวนนี้ใช้กล่าวถึงพระภิกษุที่ต้องอาบัติปาราชิก ซึ่งหมายถึงการต้องโทษร้ายแรงในพระธรรมวินัย จนไม่สามารถกลับมาบวชใหม่ได้อีก เปรียบเสมือนต้นตาลที่ถูกตัดยอด ไม่สามารถเติบโตหรือคืนสภาพเดิมได้อีกต่อไป
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- เขาเคยเป็นนักธุรกิจที่รุ่งเรืองมาก แต่หลังจากถูกจับในคดีทุจริต เขาถูกตัดสิทธิ์จากทุกวงการธุรกิจ กลายเป็นตาลยอดด้วน ไม่มีทางกลับมาสร้างอาณาจักรของตัวเองได้อีก (ใช้กับคนที่หมดโอกาสก้าวหน้าหรือถูกตัดอนาคต)
- คุณปู่มีทรัพย์สมบัติมากมาย แต่ไม่มีลูกหลานสืบทอดกิจการ สุดท้ายเมื่อสิ้นอายุขัย ทรัพย์สมบัติก็กระจัดกระจายไปหมด เปรียบได้กับตาลยอดด้วน ที่ไม่มีใครสืบทอดตระกูล (ใช้กับคนที่ไม่มีบุตรสืบตระกูล)
- หลวงพี่รูปนี้ทำผิดร้ายแรงจนต้องอาบัติปาราชิก ไม่สามารถกลับมาบวชใหม่ได้อีกต่อไป กลายเป็นตาลยอดด้วนในวงการสงฆ์ ไม่มีโอกาสได้กลับมาเป็นพระอีก (ใช้กับพระภิกษุที่ต้องอาบัติปาราชิก ไม่สามารถบวชใหม่ได้)
- ชายหนุ่มถูกลงโทษทางวินัยและปลดออกจากราชการ ทำให้หมดโอกาสทำงานในเส้นทางข้าราชการไปตลอดชีวิต กลายเป็นตาลยอดด้วน ไม่มีโอกาสกลับมาเจริญเติบโตในหน้าที่อีกต่อไป (ใช้กับคนที่ถูกตัดเส้นทางอาชีพโดยถาวร)
- คุณลุงทำผิดกฎหมายร้ายแรงจนถูกจำคุกตลอดชีวิต แม้จะเคยเป็นนักการเมืองที่มีอนาคตก็ตาม แต่สุดท้ายก็เป็นตาลยอดด้วน หมดโอกาสสร้างอนาคตหรือกลับเข้าสู่วงการอีกครั้ง (ใช้กับคนที่เคยมีอนาคตสดใส แต่ถูกตัดโอกาสโดยสิ้นเชิง)