สำนวนไทยหมวดหมู่ ค. คบสองหนองแหลก
คบสองหนองแหลก หมายถึง
สำนวน “คบสองหนองแหลก” หมายถึง ความลับที่บอกให้ผู้อื่นรู้ แม้เพียงคนเดียว ก็มักไม่เป็นความลับอีกต่อไป และอาจนำไปสู่ความยุ่งยากหรือความเสียหาย เปรียบเสมือนหนองน้ำที่อุดมสมบูรณ์ หากมีคนรู้มากขึ้น ย่อมมีผู้เข้ามาจับปลา จนปลาในหนองหมดไป หรือหนองถูกทำลายจากการเหยียบย่ำจนเสื่อมสภาพ กล่าวคือ “การที่ความลับใดที่รู้ถึงบุคคลที่สองแล้ว ก็มักจะมีเรื่องยุ่งยากเกิดขึ้นตามมา” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
สำนวนนี้มีที่มาจากแนวคิดเกี่ยวกับการรักษาความลับและผลกระทบของการแพร่งพราย คนโบราณเปรียบเทียบว่าหากมีหนองน้ำที่อุดมสมบูรณ์ มีปลาอาศัยอยู่มาก แต่เมื่อมีคนรู้และบอกต่อกันไป คนก็จะพากันมาจับปลามากขึ้นเรื่อย ๆ จนในที่สุดปลาในหนองก็หมดไป หรือหนองน้ำถูกเหยียบย่ำจนเสื่อมสภาพ ไม่สามารถใช้ประโยชน์ได้อีก
แนวคิดนี้สะท้อนว่าความลับ หากเก็บไว้เพียงผู้เดียวก็ยังปลอดภัย แต่ถ้าเริ่มบอกให้ผู้อื่นรู้ ยิ่งแพร่งพรายไปมากเท่าไร ก็ยิ่งควบคุมไม่ได้ และอาจนำไปสู่ความเสียหายในที่สุด สำนวนนี้จึงเป็นคำเตือนให้ระมัดระวังการเปิดเผยความลับ เพราะเมื่อหลุดออกไปแล้ว ย่อมมีโอกาสถูกเผยแพร่และส่งผลกระทบที่อาจควบคุมไม่ได้
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- สมชายได้รับข้อมูลลับทางธุรกิจจากบริษัท แต่เผลอไปบอกให้เพื่อนฟัง ไม่นานนักข้อมูลนั้นก็รั่วไหลไปยังคู่แข่ง หัวหน้าจึงตำหนิว่า “นี่แหละ คบสองหนองแหลก บอกไปแค่คนเดียว สุดท้ายเรื่องก็ไม่เป็นความลับอีกต่อไป” (เตือนว่าความลับที่ถูกบอกต่อแม้เพียงคนเดียว ก็อาจแพร่งพรายออกไปจนเกิดผลเสีย)
- นางสาวศรีเล่าความลับของเพื่อนให้คนใกล้ตัวฟัง โดยคิดว่าไม่น่าจะมีใครนำไปพูดต่อ แต่สุดท้ายข่าวลือกลับแพร่กระจายไปทั่ว เธอจึงเสียใจว่า “นึกว่าไว้ใจได้ ที่แท้ก็คบสองหนองแหลก เล่าไปนิดเดียวแต่กลายเป็นเรื่องใหญ่” (สะท้อนว่าความลับเมื่อหลุดออกไปแล้ว ยากจะควบคุม)
- ผู้บริหารสั่งให้ทีมเก็บแผนงานสำคัญไว้เป็นความลับ แต่พนักงานคนหนึ่งไปเล่าให้คนในวงการฟัง ทำให้คู่แข่งได้เปรียบ ที่ประชุมจึงเตือนว่า “นี่ไง คบสองหนองแหลก แค่บอกคนเดียวแต่เรื่องไปไกลจนแก้ไม่ได้” (เปรียบถึงผลเสียของการไม่รักษาความลับ)
- เด็กหนุ่มคนหนึ่งรู้ความลับของอาจารย์และเล่าให้เพื่อนสนิทฟัง แต่ในไม่ช้าทั้งโรงเรียนก็รู้เรื่อง เขาจึงถูกอาจารย์เตือนว่า “จำไว้นะ คบสองหนองแหลก ความลับที่รู้กันสองคน สุดท้ายก็ไม่เป็นความลับ” (เตือนให้ระวังการพูดเรื่องที่ควรเก็บไว้)
- เจ้านายมอบหมายงานสำคัญให้ลูกน้อง แต่ลูกน้องดันไปปรึกษาคนนอกองค์กร ทำให้แผนการถูกเปิดเผย หัวหน้าโมโหและพูดว่า “แบบนี้แหละ คบสองหนองแหลก ทีหลังอย่าไว้ใจใครง่าย ๆ” (สื่อถึงการที่เรื่องลับแพร่งพรายออกไปเพราะบอกต่อให้ผู้อื่นรู้)