สุภาษิตหมวดหมู่ ก. โกรธคือโง่ โมโหคือบ้าน
โกรธคือโง่ โมโหคือบ้า หมายถึง
สุภาษิต “โกรธคือโง่ โมโหคือบ้า” หมายถึง การควบคุมอารมณ์โกรธและความโมโหไม่ให้ครอบงำจิตใจ เพราะเมื่อคนโกรธหรือโมโห มักจะขาดสติและทำสิ่งที่ไม่สมควร ทำให้เกิดผลเสียต่อทั้งตัวเองและผู้อื่น
สุภาษิตนี้สอนให้ระงับความโกรธและความโมโห เพราะถือว่าเป็นอารมณ์ที่ทำให้เราขาดความยั้งคิด เปรียบคนที่โกรธว่า “โง่” เพราะขาดสติ และคนที่โมโหว่า “บ้า” เพราะแสดงอารมณ์เกินควบคุมจนทำสิ่งไม่เหมาะสม
ที่มาของสุภาษิตนี้
มีที่มาจากคำสอนในวิถีชีวิตไทยที่เน้นเรื่องการควบคุมอารมณ์และใช้สติปัญญาในการดำเนินชีวิต โดยเฉพาะในศาสนาพุทธที่สอนเรื่องการระงับโทสะ (ความโกรธ) ซึ่งถือว่าเป็นหนึ่งใน “อกุศลมูล” หรือรากเหง้าของความไม่ดี คนโบราณใช้สุภาษิตนี้เพื่อสอนให้คนรู้จักระงับความโกรธและความโมโห
การเปรียบคนโกรธว่า “โง่” หมายถึง การที่ปล่อยให้อารมณ์ครอบงำจนขาดสติปัญญา และคนโมโหว่า “บ้า” หมายถึงการแสดงอารมณ์อย่างรุนแรงเกินควบคุมจนทำให้ผู้อื่นมองว่าไม่เหมาะสม สุภาษิตนี้จึงสะท้อนความเชื่อเรื่องการมีสติและความอดทนในการใช้ชีวิต ไม่ให้ตกเป็นทาสของอารมณ์ที่อาจนำมาซึ่งปัญหาหรือความเสียหาย
ตัวอย่างการใช้สุภาษิตนี้
- ในที่ประชุม เขาโดนเพื่อนร่วมงานพูดกระทบจนหน้าเสีย แต่อดกลั้นไม่ตอบโต้ เพราะจำคำสอนว่าโกรธคือโง่ โมโหคือบ้าไว้ได้ จึงเลือกใช้เหตุผลแทน (แสดงถึงการควบคุมอารมณ์และไม่ปล่อยให้อารมณ์ครอบงำ)
- น้องชายทะเลาะกับเพื่อนเรื่องเล็กน้อย พ่อเลยเตือนว่า อย่าให้ความโกรธทำให้เราขาดสติ เพราะโกรธคือโง่ โมโหคือบ้า คิดให้ดีก่อนทำอะไร (แสดงถึงการสอนให้ระงับความโกรธเพื่อไม่ให้เกิดการกระทำที่เสียหาย)
- ตอนที่เขาถูกต่อว่าแรง ๆ แม้จะรู้สึกโมโหจนอยากโต้กลับ แต่เลือกเงียบแทน เพราะไม่อยากให้คนอื่นมองว่าเขาขาดสติหรือโง่เหมือนสุภาษิตที่ว่าโกรธคือโง่ โมโหคือบ้า (แสดงถึงการใช้สติและความยับยั้งชั่งใจ)
- เพื่อนคนหนึ่งถูกหัวหน้าด่าว่าต่อหน้าทุกคนจนหน้าแดงด้วยความโกรธ แต่เขาก็ระงับใจไว้ ไม่โต้กลับทันที เพราะเขาเชื่อว่าการโมโหอาจทำให้ดูเหมือนคนบ้า (แสดงถึงการควบคุมอารมณ์แม้อยู่ในสถานการณ์กดดัน)
- เมื่อลูกค้าต่อว่าพนักงานอย่างไม่เป็นธรรม เพื่อนร่วมงานแนะนำว่า อย่าโกรธให้เปลืองพลังงาน เพราะโกรธคือโง่ โมโหคือบ้า ให้ใช้เหตุผลรับมือจะดีกว่า (แสดงถึงการใช้สุภาษิตนี้เพื่อเตือนใจในการจัดการปัญหาอย่างมีสติ)
สำนวน, สุภาษิต, คำพังเพย ที่คล้ายสุภาษิตนี้
- ใจร้อนเป็นไฟ ใจเย็นเป็นน้ำ หมายถึง: การเตือนให้ระงับความโกรธและใช้ความใจเย็นในการแก้ปัญหาเพื่อให้เกิดผลลัพธ์ที่ดีกว่า
รู้จักสำนวน, สุภาษิต, อื่น ๆ ได้ที่ goodproverb.com
อ้างอิงความหมายจากราชบัณฑิตยสถาน