สุภาษิตไทยหมวดหมู่ ค. คบคนพาลพาลพาไปหาผิด คบบัณฑิตบัณฑิตพาไปหาผล
คบคนพาลพาลพาไปหาผิด คบบัณฑิตบัณฑิตพาไปหาผล หมายถึง
สุภาษิต “คบคนพาลพาลพาไปหาผิด คบบัณฑิตบัณฑิตพาไปหาผล” หมายถึง การเลือกคบคนมีผลต่อชีวิตของเรา หากคบคนพาลหรือคนไม่ดี ก็จะพาเราไปสู่ความเสื่อมเสีย แต่หากคบบัณฑิตหรือคนดี มีปัญญา ก็จะนำพาเราไปสู่ความสำเร็จและสิ่งที่ดีในชีวิต กล่าวคือ “การเลือกคบคนต้องพิจารณาให้ดี หากคบคนชั่วจะถูกชักนำไปในทางไม่ดี แต่หากคบคนดีจะพาเราไปสู่สิ่งที่ดี” นั่นเอง
ที่มาของสุภาษิต
สุภาษิตนี้มีรากฐานมาจากหลักคำสอนในพระพุทธศาสนาและคำสอนของคนโบราณที่ให้ความสำคัญกับการเลือกคบหาคนรอบตัว เพราะผู้คนที่เราเกี่ยวข้องจะมีอิทธิพลต่อชีวิต ความคิด และการกระทำของเรา
คำว่า “คนพาล” หมายถึง คนที่ไม่มีปัญญา ไร้ศีลธรรม และมักชักนำไปสู่การกระทำที่ไม่ถูกต้อง เช่น การทำผิดกฎหมาย การประพฤติผิด หรือการใช้ชีวิตที่ไร้จุดมุ่งหมาย หากเราเลือกคบหากับคนพาล ก็เหมือนเดินตามเส้นทางที่มืดมนและเสี่ยงต่อความผิดพลาดในชีวิต
ส่วนคำว่า “บัณฑิต” หมายถึง คนที่มีปัญญา มีคุณธรรม และดำเนินชีวิตในแนวทางที่ถูกต้อง หากเราเลือกคบหากับบัณฑิต เราจะได้รับคำแนะนำ ความรู้ และการสนับสนุนที่ช่วยพัฒนาตนเองให้เจริญก้าวหน้า
คำสอนของคนโบราณยังย้ำเตือนว่า การคบคนดีหรือคนเลวสามารถกำหนดชะตาชีวิตได้ คนดีจะช่วยยกระดับชีวิตและนำพาเราไปสู่ความสำเร็จ แต่คนเลวจะดึงเราลงสู่ความล้มเหลว เปรียบได้กับน้ำที่ไหลลงต่ำเสมอ สุภาษิตนี้จึงเป็นคำเตือนที่ยังทันสมัยในทุกยุคทุกสมัย ให้เราพิจารณาและเลือกคบคนรอบตัวอย่างรอบคอบ เพื่อไม่ให้ตกอยู่ในเส้นทางที่ผิดและสร้างอนาคตที่ดียิ่งขึ้น
ตัวอย่างการใช้สุภาษิต
- สมชายชอบใช้เวลาว่างไปเล่นพนันกับเพื่อนกลุ่มหนึ่ง จนถูกจับข้อหาเล่นการพนันผิดกฎหมาย แม่ของเขาจึงพูดว่า “คบคนพาลพาลพาไปหาผิด ลูกไม่ฟังคำเตือนของแม่เลย” (เตือนถึงผลเสียของการคบเพื่อนที่พาไปในทางผิด)
- นางสาวศรีมักไปขอคำปรึกษาเรื่องงานจากเพื่อนที่ประสบความสำเร็จ เพื่อนร่วมงานจึงกล่าวว่า “เธอคบบัณฑิตบัณฑิตพาไปหาผล ชีวิตเธอถึงก้าวหน้าแบบนี้” (ชื่นชมการเลือกคบคนดีที่ช่วยพัฒนาตนเอง)
- เด็กชายคนหนึ่งเคยคบเพื่อนที่ชอบขโมยของ แต่เมื่อเขาตัดสินใจเลิกคบเพื่อนกลุ่มนั้นและเริ่มเรียนกับกลุ่มเด็กขยัน ผลการเรียนของเขาก็ดีขึ้น ครูจึงพูดว่า “คบบัณฑิตบัณฑิตพาไปหาผล เป็นสิ่งที่เธอตัดสินใจถูกต้องแล้ว” (สนับสนุนการเปลี่ยนแปลงในทางที่ดี)
- นายแดงคบเพื่อนที่ชอบดื่มเหล้าและเที่ยวเตร่ จนเสียงานและชีวิตครอบครัว พ่อของเขาจึงกล่าวว่า “นี่แหละตัวอย่างของคนที่คบคนพาลพาลพาไปหาผิด ชีวิตถึงได้พังแบบนี้” (เตือนถึงผลเสียของการคบคนไม่ดี)
- เด็กหญิงคนหนึ่งเลือกเข้าร่วมกลุ่มนักเรียนที่ตั้งใจทำกิจกรรมเพื่อสังคม คุณครูจึงชมว่า “เธอรู้จักเลือกคบบัณฑิตบัณฑิตพาไปหาผล เธอจะได้ประสบการณ์ดี ๆ และพัฒนาตัวเองไปในทางที่ดีขึ้น” (การสนับสนุนการเลือกคบคนดี)
สุภาษิตที่ความหมายคล้ายกัน
- คบคนให้ดูหน้า ซื้อผ้าให้ดูเนื้อ หมายถึง: การจะพิจารณาคนหรือสิ่งใดสิ่งหนึ่งให้พิจารณาอย่างละเอียดรอบคอบ