สำนวนไทยหมวดหมู่ ก. กระชังหน้าใหญ่
กระชังหน้าใหญ่ หมายถึง
สำนวน “กระชังหน้าใหญ่” หมายถึง คนที่ชอบแสดงตัวออกหน้าเป็นหัวเรือใหญ่ ชอบแสดงบทบาทนำในสถานการณ์ต่าง ๆ หรือชอบทำตัวเป็นผู้นำในการจัดการเรื่องราว ชอบออกหน้ารับผิดชอบหรือแสดงความจัดจ้านในการแก้ไขปัญหาหรือแสดงความคิดเห็น สำนวนนี้ใช้บรรยายลักษณะของคนที่มีความมั่นใจในตัวเองสูงและไม่ลังเลที่จะออกตัวในสถานการณ์ต่าง ๆ กล่าวคือ “ผู้ที่ชอบแสดงตัวออกหน้าเป็นหัวเรือใหญ่, จัดจ้าน, ออกหน้ารับเสียเอง” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
มาจากกระชังซึ่งเป็นเครื่องมือทำด้วยไม้ไผ่ ใช้สำหรับดักจับปลาหรือเลี้ยงปลาในน้ำ โดยมีลักษณะหน้าใหญ่ที่สามารถรับปลาได้มากและมีความจุเยอะ คนไทยกับกระชังมีความผูกพันกันมานาน โดยเฉพาะในวิถีชีวิตที่เกี่ยวข้องกับการประมงและการเลี้ยงปลาในชนบท กระชังมักถูกทำจากไม้ไผ่หรือวัสดุธรรมชาติ และใช้ในการดักจับปลา เก็บกักปลา หรือเลี้ยงปลาในแม่น้ำและบ่อน้ำ ซึ่งถือเป็นเครื่องมือสำคัญในวิถีชีวิตของชาวบ้าน เนื่องจากกระชังมีขนาดใหญ่และสามารถรองรับจำนวนปลาได้มาก จึงเปรียบเสมือนความสามารถในการรับผิดชอบหรือการทำหน้าที่ที่หนักหนาของผู้ใช้
การนำคำว่า “กระชังหน้าใหญ่“ มาใช้เป็นสำนวน เปรียบเปรยถึงลักษณะของคนที่ชอบออกรับหน้าที่ใหญ่ ๆ หรือทำตัวเป็นผู้นำในกลุ่มคน ด้วยกระชังที่มีหน้าใหญ่สามารถรับสิ่งต่าง ๆ ได้มาก คนที่เปรียบเหมือนกระชังหน้าใหญ่ก็คือคนที่ชอบทำตัวโดดเด่น รับผิดชอบงานหรือภาระต่าง ๆ ด้วยความเต็มใจ หรือเป็นคนที่มีท่าทีจัดจ้าน พูดจาฉะฉาน ออกรับและแสดงบทบาทในทุกสถานการณ์
สำนวนนี้จึงสะท้อนถึงความเชื่อมโยงระหว่างคุณสมบัติของกระชังที่สามารถรองรับปลาได้มาก กับลักษณะของคนที่ชอบรับผิดชอบหรือแสดงตัวเป็นผู้นำในสังคม คนไทยจึงนำสำนวนนี้มาใช้เปรียบเปรยให้เห็นภาพได้ชัดเจน
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- นายใหญ่ในหมู่บ้านเป็นคนที่ไม่ว่าเรื่องเล็กหรือใหญ่ เขาจะอาสาเป็นหัวหน้าโครงการเสมอ คนในหมู่บ้านต่างพูดว่าเขาชอบออกรับทุกงาน ทำตัวเป็นหัวเรือใหญ่ที่ทุกคนต้องพึ่งพา (หมายถึงคนที่ชอบทำหน้าที่สำคัญและแสดงบทบาทเป็นผู้นำในทุกสถานการณ์)
- พนักงานใหม่ที่มีความมั่นใจสูง ชอบเสนอตัวออกความเห็นและออกรับหน้าที่ในที่ประชุมทุกครั้ง จนเพื่อนร่วมงานมองว่าเขาชอบแสดงตัวเกินกว่าที่ควรจะเป็น (เปรียบถึงคนที่มีความมั่นใจและชอบแสดงตัวในที่สาธารณะ)
- ในงานจัดเลี้ยงโรงเรียน พี่นิดาชอบเข้ามาเป็นคนจัดการทุกอย่าง ตั้งแต่การเตรียมอาหารไปจนถึงการดูแลแขก ทุกคนรู้สึกว่าพี่นิดาเป็นคนที่พร้อมออกรับทุกเรื่องอย่างเต็มใจและมักทำตัวเป็นคนสำคัญ (สื่อถึงคนที่ชอบแสดงบทบาทนำและทำงานอย่างเต็มใจ)
- สมศรีชอบพูดจาเสียงดังและแสดงความคิดเห็นอย่างจัดจ้านในการประชุมโรงเรียน แม้บางครั้งจะไม่ใช่เรื่องของเธอ ผู้ปกครองหลายคนบอกว่าสมศรีมักชอบแสดงตัวเกินความจำเป็นและออกหน้าเสมอ (หมายถึงคนที่ชอบแสดงตัวหรือพูดจาแบบจัดจ้าน)
- เจ้านายของเอกชอบแสดงบทบาทเป็นผู้นำในทุกโครงการ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องที่เกี่ยวกับแผนกของตัวเองหรือไม่ ทุกคนในทีมรู้สึกว่าเขาชอบออกรับหน้าที่ทั้งหมดและแสดงตัวอย่างชัดเจนในทุกสถานการณ์ (แสดงถึงการชอบทำตัวเป็นหัวเรือใหญ่และรับผิดชอบเรื่องต่าง ๆ อย่างเต็มที่)