สำนวนไทยหมวดหมู่ ก. กัดหางตัวเอง
กัดหางตัวเอง หมายถึง
สำนวน “กัดหางตัวเอง” หมายถึง อาการของคนที่พูดจาวกไปวนมา พูดไม่รู้เรื่อง ขาดความชัดเจนและหาสาระไม่ได้ เหมือนการพูดที่วนเวียนกลับมาจุดเดิมโดยไม่มีเนื้อหาที่ชัดเจน เปรียบเหมือนหมาที่พยายามกัดหางของตัวเองซ้ำไปซ้ำมาแล้วเดินหมุนวนไปวนมา โดยไม่สามารถหาทางออกหรือทำให้เกิดความกระจ่างใด ๆ สำนวนนี้มักใช้กับคนที่พูดหรืออธิบายเรื่องใดเรื่องหนึ่งซ้ำซาก แต่ไม่ได้สร้างความเข้าใจหรือความหมายที่ชัดเจน กล่าวคือ “คนที่พูดวกไปวนมา” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
มาจากพฤติกรรมของสุนัขที่บางครั้งกัดหางตัวเอง ซึ่งเกิดจากปัญหาทางระบบประสาท ความเครียด หรือสภาพแวดล้อมที่ส่งผลต่ออารมณ์และความคิดของสุนัข ทำให้มันแสดงพฤติกรรมซ้ำซากและวนเวียน สุนัขอาจไม่รู้ว่ากำลังทำร้ายตัวเองหรือวนอยู่กับสิ่งเดิม ๆ หรือบางครั้งก็คันหางจึงกัดและหมุนวนเป็นวงกลมวนไปวนมาอยู่อย่างนั้น สำนวนนี้จึงถูกนำมาเปรียบเปรยถึงคนที่พูดจาวกวน ซ้ำไปซ้ำมา และขาดความกระจ่างชัดในสาระ หรือการกระทำที่ไม่ก่อให้เกิดผลลัพธ์ที่มีสาระ
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- ในที่ประชุม ทีมงานถามเรื่องแผนการดำเนินงานจากหัวหน้า แต่หัวหน้ากลับพูดวนเวียนไปมา จนพนักงานเริ่มงงและไม่เข้าใจประเด็นที่ชัดเจน เพื่อนร่วมงานจึงกระซิบว่า “วันนี้หัวหน้าพูดเหมือนกัดหางตัวเองพูดวนจนจับใจความไม่ได้” (หมายถึงการอธิบายเรื่องที่ขาดความชัดเจนและทำให้คนฟังสับสน)
- เมื่อเพื่อนของนิดาถามถึงเหตุผลที่เธออยากลาออกจากงาน นิดาพยายามอธิบายแต่พูดวนไปวนมา ทั้งเรื่องเงินเดือน เพื่อนร่วมงาน และหัวหน้า จนเพื่อน ๆ งงและไม่แน่ใจว่าเหตุผลหลักคืออะไร เพื่อนคนหนึ่งจึงแซวว่า “นี่เธอกำลังกัดหางตัวเองอยู่หรือเปล่า” (สะท้อนถึงการพูดที่ไม่ชัดเจนและทำให้คนฟังไม่เข้าใจ)
- ในการอภิปรายหน้าชั้นเรียน นักเรียนคนหนึ่งพูดถึงหัวข้อที่ได้รับมา แต่กลับวกวนอยู่กับเรื่องย่อยและพูดถึงประเด็นซ้ำ ๆ จนเพื่อน ๆ รู้สึกเบื่อและไม่เข้าใจสิ่งที่ต้องการสื่อ ครูจึงแนะนำว่า “อย่าพูดแบบกัดหางตัวเองนะ ให้สรุปและตรงประเด็นกว่านี้” (เป็นการเตือนเรื่องการพูดที่ไม่ชัดเจนและวนเวียน)
- สมศรีพยายามอธิบายเรื่องการทำงานให้กับทีมใหม่ แต่เธอพูดวนไปมาทำให้ทุกคนงง จนสมชายซึ่งเป็นหัวหน้าแผนกต้องเข้ามาแทรกและสรุปประเด็นให้ชัดเจนขึ้น เขาจึงบอกกับสมศรีว่า “ลองสรุปให้ตรงประเด็นนะ อย่ากัดหางตัวเอง” (แสดงถึงการพูดที่ไม่กระชับและขาดสาระ)
- ในการสัมภาษณ์งาน ผู้สมัครอธิบายประสบการณ์การทำงานของตัวเอง แต่พูดซ้ำไปซ้ำมาในเรื่องเดิม ๆ จนกรรมการเริ่มงงและไม่เข้าใจรายละเอียดที่สำคัญ กรรมการจึงกล่าวว่า “เราต้องการฟังสาระสำคัญนะ อย่าพูดแบบกัดหางตัวเอง” (แนะนำให้พูดตรงประเด็น ไม่พูดซ้ำซาก)
สำนวนที่ความหมมายคล้ายกัน
- เข้ารกเข้าพง หมายถึง: การพูดหรือการกระทำที่ผิดพลาดหรือหลุดจากประเด็น เนื่องจากขาดความรู้ความเข้าใจหรือความชำนาญในเรื่องนั้น
- งู ๆ ปลา ๆ หมายถึง: ผู้ที่มีความรู้เล็ก ๆ น้อย ๆ, และไม่รู้จริง
- ตาบอดสอดตาเห็น หมายถึง: ผู้ที่อวดรู้ในเรื่องที่ตนไม่รู้