สำนวนไทยหมวดหมู่ ฆ. ฆ้องปากแตก
ฆ้องปากแตก หมายถึง
สำนวน “ฆ้องปากแตก” หมายถึง คนปากโป้งที่ชอบพูดมาก เปิดเผยเรื่องของผู้อื่นหรือเรื่องที่ควรเป็นความลับ จนทำให้เกิดปัญหา เปรียบเสมือนฆ้องที่แตกแล้วไม่สามารถให้เสียงที่กังวานไพเราะได้อีกต่อไป เช่นเดียวกับคนที่พูดไม่คิดหรือพูดมากเกินไปจนขาดความน่าเชื่อถือและเป็นที่รำคาญของผู้อื่น กล่าวคือ “ปากโป้ง, เก็บความลับไม่อยู่, ชอบนำความลับของผู้อื่นไปโพนทะนา (ติเตียน, พูดตำหนิ หรือกล่าวโทษต่อหน้าผู้อื่น)” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
มาจากการเปรียบเทียบกับฆ้อง ซึ่งเป็นเครื่องดนตรีไทยที่ให้เสียงกังวานเมื่อถูกตี แต่หากฆ้องแตก เสียงที่ออกมาจะผิดเพี้ยน ไม่ไพเราะ และดังแบบผิดปกติ เปรียบเสมือนคนที่พูดมาก พูดไม่หยุด และมักพูดในสิ่งที่ไม่ควรพูด โดยเฉพาะเรื่องที่ควรเป็นความลับหรือเรื่องของผู้อื่น
ในสังคมไทยแต่โบราณ คนที่ไม่สามารถเก็บความลับได้ หรือชอบพูดเรื่องเสียหายของผู้อื่น จะถูกเปรียบว่าเป็น “ฆ้องปากแตก” เพราะเหมือนฆ้องที่เสียงดังเอะอะ แต่ไม่เกิดประโยชน์และอาจสร้างปัญหาให้กับตนเองและคนรอบข้าง
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- นิดเป็นคนปากไว ชอบเล่าเรื่องของคนอื่นไปทั่ว ทั้ง ๆ ที่บางเรื่องเป็นความลับ จนเพื่อน ๆ ไม่กล้าปรึกษาอะไรด้วยอีก “ระวังนะ ถ้ายังเป็นฆ้องปากแตกแบบนี้ สุดท้ายจะไม่มีใครไว้ใจ” (พูดมากเกินไปจนทำให้คนอื่นไม่กล้าแชร์เรื่องส่วนตัว)
- พอหัวหน้าหลุดพูดเรื่องปรับเงินเดือนในที่ประชุม คนหนึ่งรีบเอาไปบอกทุกแผนกจนกลายเป็นข่าวลือใหญ่โต “นี่แหละฆ้องปากแตก พูดไม่คิดเลยว่าเรื่องนี้ควรเก็บเป็นความลับ” (นำเรื่องที่ยังไม่ควรเปิดเผยไปพูด จนเกิดความวุ่นวาย)
- ป้าข้างบ้านชอบเอาเรื่องคนอื่นมาเม้าท์มอยไปทั่ว จนไม่มีใครอยากพูดคุยด้วย เพราะกลัวถูกเอาไปนินทาต่อ “ใครมีเรื่องส่วนตัวอย่าไปเล่าให้ป้าฟังนะ เดี๋ยวเป็นเรื่องใหญ่ ฆ้องปากแตกชัด ๆ” (ชอบนินทาและเผยแพร่เรื่องของคนอื่นจนคนรอบข้างไม่ไว้ใจ)
- นักข่าวบางคนเสนอข่าวลือโดยไม่มีหลักฐาน แถมขยายความเกินจริงจนทำให้คนเข้าใจผิด “แบบนี้มันฆ้องปากแตก ไม่ใช่การทำข่าว คิดจะพูดอะไรก็ควรมีข้อมูลให้แน่ชัด” (พูดหรือเผยแพร่ข่าวสารโดยไม่ตรวจสอบความจริง ทำให้เกิดความเข้าใจผิด)
- แก๊งเพื่อนเคยไว้ใจกัน แต่พอคนหนึ่งเผลอเอาเรื่องส่วนตัวของเพื่อนไปพูดลับหลัง ความสัมพันธ์ก็เริ่มสั่นคลอน “ไม่น่าเล่าให้ฟังเลย รู้แบบนี้เก็บไว้เองดีกว่า ฆ้องปากแตกแบบนี้ ใครจะไว้ใจได้” (ไม่สามารถรักษาความลับของเพื่อนได้ จนทำให้ความสัมพันธ์แย่ลง)