สำนวนไทยหมวดหมู่ จ. จับผลัดจับผลู
จับผลัดจับผลู หมายถึง
สำนวน “จับผลัดจับผลู” หมายถึง การเกิดเหตุการณ์หรือสถานการณ์บางอย่างขึ้นโดยบังเอิญหรือไม่ได้ตั้งใจ มักเป็นเรื่องที่ไม่ได้คาดคิดหรือวางแผนไว้ล่วงหน้า สำนวนนี้มักใช้ในความหมายเชิงบังเอิญที่พาให้เกิดเรื่องราวบางอย่าง ซึ่งอาจเป็นทั้งเรื่องดีหรือไม่ดีก็ได้ กล่าวคือ “การเกิดเหตุการณ์บังเอิญเกิดขึ้นและเป็นไปโดยไม่ตั้งใจ” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
สำนวนนี้มาจากการเปรียบเปรยถึง เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นโดยไม่ตั้งใจ หรือความบังเอิญที่นำไปสู่สถานการณ์บางอย่าง คำว่า “ผลัด” หมายถึง การเปลี่ยนหรือหมุนเวียน ส่วนคำว่า “ผลู” หมายถึงทาง สื่อถึงทางอื่น ๆ ทางใหม่ ๆ หรือโอกาสอะไรก็ตามเกิดขึ้นจากเหตุการณ์ที่ไม่คาดคิด
ที่มานี้สะท้อนวิถีชีวิตในอดีตที่บางครั้งผู้คนอาจถูกเรียกให้ทำหน้าที่บางอย่างแทนคนอื่นโดยไม่ได้ตั้งใจ หรือมีเหตุการณ์ที่พาให้เข้าไปเกี่ยวข้องกับสิ่งต่าง ๆ โดยไม่ได้คาดหมาย เช่น การถูกผลัดให้มาทำหน้าที่แทน หรือบังเอิญต้องเข้าร่วมในเรื่องราวที่ไม่ได้เตรียมตัวไว้
สำนวนนี้จึงใช้สื่อถึง การเกิดขึ้นของสิ่งที่ไม่คาดคิดโดยบังเอิญ อันนำไปสู่ผลลัพธ์ที่ไม่เคยวางแผนหรือเตรียมตัวมาก่อน
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- เขาไม่ได้ตั้งใจจะเป็นพิธีกรในงานนี้ แต่เพื่อนที่รับหน้าที่เดิมดันป่วยกระทันหัน จึงต้องขึ้นไปแทนแบบจับผลัดจับผลู กลายเป็นพิธีกรจำเป็น (การบังเอิญต้องรับหน้าที่โดยไม่ได้ตั้งใจ)
- งานอาสาสมัครในหมู่บ้านกำลังวุ่นวาย เพราะหัวหน้าทีมลาออกกลางคัน เธอจึงถูกขอให้ดูแลทีมแทน “ทำไมเธอกลายเป็นหัวหน้าทีมได้ล่ะ?” “ตอนแรกไปช่วยจัดงานธรรมดา แต่จับผลัดจับผลูโดนขอให้คุมทีมแทนเพราะขาดคน” (หมายถึง การบังเอิญได้ตำแหน่งสำคัญเพราะสถานการณ์บังคับ)
- เขาแค่ไปเยี่ยมญาติที่บริษัท แต่จับผลัดจับผลู ได้เจอกับผู้บริหารและได้รับข้อเสนอให้ทำงานที่นี่ (การบังเอิญได้รับโอกาสในสิ่งที่ไม่คาดคิด)
- เพื่อนในทีมที่ได้รับมอบหมายให้พรีเซนต์โปรเจกต์ดันป่วยกระทันหันก่อนเข้าห้องประชุม หัวหน้าจึงขอให้เธอขึ้นแทน “แล้วเธอเตรียมตัวมาบ้างไหม?” “ไม่ได้เตรียมเลย แต่จับผลัดจับผลูต้องทำแทน เพราะไม่มีใครพร้อมเลย” (การบังเอิญต้องรับหน้าที่แทนเพราะสถานการณ์จำเป็น)
- งานอาสาสมัครในหมู่บ้านกำลังวุ่นวาย เพราะหัวหน้าทีมลาออกกลางคัน เธอจึงถูกขอให้ดูแลทีมแทน “ทำไมเธอกลายเป็นหัวหน้าทีมได้ล่ะ?” “ตอนแรกไปช่วยจัดงานธรรมดา แต่จับผลัดจับผลูโดนขอให้คุมทีมแทนเพราะขาดคน” (การบังเอิญได้ตำแหน่งสำคัญเพราะสถานการณ์บังคับ)