สุภาษิตหมวดหมู่ ก. กลืนไม่เข้าคายไม่ออก
กลืนไม่เข้าคายไม่ออก หมายถึง
สุภาษิต “กลืนไม่เข้าคายไม่ออก” หมายถึง การตกอยู่ในสถานการณ์ที่ลำบากใจหรืออึดอัดใจ ไม่สามารถตัดสินใจได้ว่าจะทำอย่างไรต่อไป เปรียบเหมือนการกินอาหารที่กลืนก็ลำบาก และคายออกก็ไม่ได้ สื่อถึงการเผชิญกับปัญหาหรือสถานการณ์ที่ทั้งสองทางเลือกต่างก็ไม่เป็นผลดีหรือสร้างความลำบากใจทั้งคู่ กล่าวคือ “อาการที่รู้สึกพะอืดพะอมไม่รู้จะเลือกอย่างไรดี” นั่นเอง
ที่มาของสุภาษิตนี้
มีที่มาจากการเปรียบเทียบกับการรับประทานอาหารที่ติดคอหรือไม่เหมาะสมกับการกลืน หากกลืนลงไปก็ลำบากหรือเจ็บ แต่หากคายออกมาก็เสียมารยาทหรือสร้างปัญหาในสถานการณ์นั้น
ในวิถีชีวิตของคนไทยสมัยก่อน การกินถือเป็นเรื่องสำคัญที่สะท้อนถึงความเหมาะสมและมารยาท การที่ต้องเผชิญกับสิ่งที่ไม่สามารถตัดสินใจได้ว่าจะ “กลืน” หรือ “คาย” เปรียบได้กับสถานการณ์ที่อยู่ในจุดที่ลำบากใจ ทำอะไรก็ดูจะไม่เหมาะสมหรือไม่มีทางออกที่ดีทั้งสองทาง สำนวนนี้จึงถูกนำมาใช้เพื่อแสดงถึงความอึดอัดใจหรือภาวะกลืนไม่เข้าคายไม่ออกในสถานการณ์ที่ยากจะตัดสินใจ
ตัวอย่างการใช้สุภาษิตนี้
- หัวหน้าให้เขารับงานใหม่ที่ต้องทำร่วมกับคนที่เขาไม่ชอบใจเลย แต่ปฏิเสธก็ไม่ได้เพราะกลัวเสียโอกาส เขาเลยรู้สึกกลืนไม่เข้าคายไม่ออก (หมายถึงความลำบากใจที่จะยอมรับหรือปฏิเสธ เพราะทั้งสองทางเลือกต่างมีผลเสีย)
- เพื่อนสนิทขอยืมเงินจำนวนมาก แต่เขาก็ไม่อยากให้เพราะกลัวเพื่อนไม่คืน ทว่าการปฏิเสธก็อาจทำให้ความสัมพันธ์แย่ลง เขาจึงตกอยู่ในสถานการณ์กลืนไม่เข้าคายไม่ออก (หมายถึงความอึดอัดใจที่ไม่รู้ว่าจะจัดการกับสถานการณ์อย่างไร)
- ผู้จัดการต้องเลือกระหว่างการตัดงบประมาณโครงการสำคัญเพื่อประหยัดเงินบริษัท หรือปล่อยให้งบล้นเกินจนเจ้านายตำหนิ ไม่ว่าจะเลือกทางใดก็ลำบากใจเหมือนกลืนไม่เข้าคายไม่ออก (หมายถึงความยากในการตัดสินใจที่แต่ละทางเลือกมีผลกระทบ)
- น้องชายไปก่อปัญหาใหญ่จนผู้ปกครองของอีกฝ่ายเรียกพ่อแม่ไปคุย หากปกป้องลูกก็กลัวคนอื่นมองไม่ดี แต่หากยอมรับผิดทั้งหมดก็เสียหน้า พ่อแม่จึงตกอยู่ในสภาพกลืนไม่เข้าคายไม่ออก (หมายถึงสถานการณ์ที่ต้องเผชิญกับปัญหาที่ไม่มีทางออกที่ดี)
- ในที่ประชุม เขาโดนถามเรื่องข้อมูลที่ยังไม่พร้อมตอบ หากพูดออกไปก็เสี่ยงผิดพลาด แต่ถ้าเงียบก็อาจถูกมองว่าไม่เตรียมตัว เขารู้สึกเหมือนกลืนไม่เข้าคายไม่ออกในสถานการณ์นี้ (หมายถึงความอึดอัดใจที่จะตอบหรือเงียบในสถานการณ์ที่กดดัน)
สำนวน, สุภาษิต, คำพังเพย ที่คล้ายสุภาษิตนี้
- น้ำท่วมปาก หมายถึง: การตกอยู่ในสถานการณ์ที่ลำบากใจจนไม่สามารถพูดออกมาได้ หรือไม่กล้าพูดเพราะกลัวผลกระทบ
รู้จักสำนวน, สุภาษิต, อื่น ๆ ได้ที่ goodproverb.com
อ้างอิงความหมายจาก LONGDO DICT