สำนวนไทยหมวดหมู่ ต. ตายฝังยังเลี้ยง
ตายฝังยังเลี้ยง หมายถึง
สำนวน “ตายฝังยังเลี้ยง” หมายถึง การเลี้ยงดูแบบตามยถากรรม ตามมีตามเกิด ไม่ได้ใส่ใจดูแลเป็นพิเศษ แต่ก็ไม่ทอดทิ้ง ปล่อยให้มีชีวิตอยู่ไปตามธรรมชาติ มีเท่าไรก็ให้เท่านั้น ตามบุญตามกรรม ไม่ได้บังคับหรือฝืนใจใด ๆ เปรียบเสมือนเลี้ยงไว้เหมือนสิ่งหนึ่งที่ยังมีชีวิต แต่ไม่คาดหวัง ไม่ทะนุถนอม ไม่ดูแลเป็นพิเศษ เหมือนคนที่ตายแล้วแต่ยังถูกฝังเลี้ยงไว้อยู่แบบเฉย ๆ สะท้อนการดำรงอยู่แบบพึ่งพาตนเองและบุญกรรมที่มีอยู่เท่านั้นเอง กล่าวคือ “การเลี้ยงดูตามบุญตามกรรม” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
มาจากวิถีชีวิตและความเชื่อของคนไทยโบราณที่ดำเนินชีวิตอย่างเรียบง่ายเป็นธรรมชาติ หากสัตว์หรือคนที่อยู่ร่วมกันตายก็เอาไปฝัง แต่ถ้ายังมีชีวิตอยู่ก็เลี้ยงกันต่อไปตามมีตามเกิด การกินอยู่ก็เรียบง่าย ไม่มีพิธีรีตอง การเลี้ยงดูก็ไม่หวังผล ไม่บังคับ ให้เป็นไปตามบุญตามกรรม
สะท้อนแนวคิดที่ว่า ถ้าอยู่ก็เลี้ยง ถ้าตายก็ฝัง ไม่มีการยึดติดหรือคาดหวัง เป็นการดูแลที่ ไม่ทอดทิ้งแต่ก็ไม่ประคบประหงม เลี้ยงไปตามยถากรรม มีเท่าไรก็ให้เท่านั้น ปล่อยให้ชีวิตดำเนินไปตามธรรมชาติ นี่จึงเป็นที่มาของสำนวนว่า “ตายฝังยังเลี้ยง” ใช้เปรียบถึงการเลี้ยงดูหรือดูแลใครบางคนแบบเฉย ๆ ตามสภาพ โดยไม่ใส่ใจเป็นพิเศษ
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- ยายเลี้ยงหลานชายที่พ่อแม่ทิ้งไว้ตั้งแต่เด็ก ไม่ได้อบรมมาก ไม่ได้ส่งเรียนพิเศษอะไร เลี้ยงแบบตายฝังยังเลี้ยง มีอะไรก็กินอย่างนั้น โตมาก็แล้วแต่บุญแต่กรรม (ใช้กับการเลี้ยงดูแบบเรียบง่าย ไม่คาดหวัง)
- หมาตัวนี้คนแถวบ้านเจออยู่ข้างทาง ก็เลยเอามาเลี้ยงไว้ ไม่ได้ผูกเชือก ไม่ได้ให้อาหารดี ๆ แต่ก็ไม่ปล่อยให้หิวตาย ตายฝังก็ฝัง อยู่ก็เลี้ยงไปตามเรื่อง (ใช้กับการดูแลสัตว์แบบตามมีตามเกิด)
- พ่อแม่บางคนทำงานหนัก ไม่มีเวลาดูแลลูกมากนัก เลี้ยงไปแบบตายฝังยังเลี้ยง ไม่บังคับ ไม่คาดหวัง ปล่อยให้ลูกโตตามธรรมชาติ (ใช้กับการเลี้ยงลูกแบบปล่อยตามบุญกรรม)
- ป้าช้อยรับเด็กกำพร้ามาเลี้ยงไว้คนหนึ่ง ไม่ได้รักเหมือนลูกแท้ ๆ แต่ก็ให้อยู่ ให้อาหาร ไม่ปล่อยให้อด จะตายก็ฝัง จะอยู่ก็เลี้ยง แบบที่เรียกว่าตายฝังยังเลี้ยง (ใช้ในเชิงประชดการดูแลที่ไม่อบอุ่น)
- ตั้งแต่ย้ายมาอยู่บ้านญาติ เธอก็รู้สึกว่าถูกมองเป็นคนนอก อยู่กินแบบพอประทังไปวัน ๆ เหมือนเขาเลี้ยงแบบตายฝังยังเลี้ยง ไม่ได้ใส่ใจหรือผูกพันอะไรด้วยเลย (ใช้ในเชิงรู้สึกไม่ได้รับการดูแลอย่างแท้จริง)