สำนวนหมวดหมู่ ข. ขึ้นต้นไม้ปะรังแตน
ขึ้นต้นไม้ปะรังแตน หมายถึง
สำนวน “ขึ้นต้นไม้ปะรังแตน” หมายถึง การพยายามหนีจากภัยอันตรายหรือปัญหาอย่างหนึ่ง แต่กลับไปเจอกับปัญหาหรือภัยอันตรายอีกอย่างหนึ่งที่อาจร้ายแรงยิ่งกว่า เปรียบเหมือนคนที่พยายามหลบหนีศัตรูหรืออันตรายด้วยการปีนขึ้นต้นไม้ แต่กลับไปเจอรังแตนที่พร้อมจะรุมต่อยจนได้รับความเดือดร้อนมากขึ้น สำนวนนี้สะท้อนถึงสถานการณ์ที่ยากลำบากที่ไม่ว่าทางเลือกใดก็เต็มไปด้วยอุปสรรคหรือผลเสียในท้ายที่สุด กล่าวคือ “การหนีจากปัญหาหรือภัยหนึ่งไปเจออีกปัญหาหนึ่ง” นั่นเอง
ที่มาของสำนวนนี้
มาจากการเปรียบเทียบกับสถานการณ์ที่บุคคลพยายามหลบหนีหรือหาทางแก้ไขปัญหาด้วยการปีนขึ้นต้นไม้ ซึ่งควรจะเป็นสถานที่ปลอดภัยจากภัยที่อยู่ด้านล่าง เช่น สัตว์นักล่าหรืออันตรายอื่น ๆ แต่แทนที่จะปลอดภัย กลับไปเจอรังแตนอยู่บนต้นไม้ ซึ่งทำให้สถานการณ์เลวร้ายยิ่งขึ้น เพราะแตนเป็นสัตว์ที่ดุร้าย หากถูกรบกวนก็จะรุมต่อยจนได้รับบาดเจ็บ
สำนวนนี้จึงสะท้อนถึง การหนีจากปัญหาหรือภัยหนึ่งไปเจออีกปัญหาหนึ่งที่อาจเลวร้ายกว่าเดิม โดยแสดงถึงความพยายามแก้ไขปัญหาที่ไม่ได้ผลและอาจนำไปสู่ความเดือดร้อนเพิ่มเติม
ตัวอย่างการใช้สำนวนนี้
- สมชายพยายามหนีหนี้สินจากเจ้าหนี้รายหนึ่งด้วยการยืมเงินจากนายทุนรายใหม่ แต่ดอกเบี้ยของนายทุนรายนี้กลับสูงจนเขาไม่สามารถชำระได้ เหมือนขึ้นต้นไม้ปะรังแตน ยิ่งแก้ปัญหายิ่งเจอปัญหาใหญ่กว่าเดิม (การแก้ปัญหาที่ทำให้สถานการณ์แย่ลง)
- นิดาตัดสินใจลาออกจากงานเพราะรู้สึกว่าหัวหน้ากดดันเกินไป แต่เมื่อย้ายไปทำงานที่ใหม่ เธอกลับเจอหัวหน้าที่เข้มงวดและตำหนิทุกเรื่อง เหมือนขึ้นต้นไม้ปะรังแตนจากปัญหาเดิมไปเจอปัญหาใหม่ที่หนักกว่า (การหลีกหนีปัญหาแต่กลับเจอสถานการณ์ที่แย่กว่า)
- ระหว่างที่หนีจากฝูงหมาวิ่งไล่ สมปองปีนขึ้นต้นไม้เพื่อเอาชีวิตรอด แต่กลับไปเจอรังแตนใหญ่เข้า ทำให้เขาถูกแตนต่อยจนต้องกระโดดลงมาอย่างรวดเร็ว สถานการณ์นี้ช่างเหมือนขึ้นต้นไม้ปะรังแตนจริง ๆ (การพยายามเอาตัวรอดแต่กลับเจอภัยใหม่)
- เจ้านายพยายามแก้ไขปัญหาการผลิตที่ล่าช้าด้วยการเพิ่มกำลังคนในโรงงาน แต่กลับเจอปัญหาความวุ่นวายในการจัดการพนักงานที่มากเกินไป สุดท้ายก็ไม่ได้ผล เหมือนขึ้นต้นไม้ปะรังแตน แก้ปัญหาเดิมแต่เจอปัญหาใหม่ (การแก้ปัญหาที่ทำให้เกิดปัญหาอื่นตามมา)
- นักการเมืองคนหนึ่งลาออกจากพรรคเดิมเพราะไม่พอใจกับนโยบาย แต่เมื่อย้ายไปพรรคใหม่ กลับเจอการเมืองภายในที่ยุ่งยากและการแย่งชิงอำนาจระหว่างกลุ่มในพรรค เหมือนขึ้นต้นไม้ปะรังแตน หนีจากปัญหาเดิมไปเจอปัญหาที่ซับซ้อนกว่าเดิม (การเปลี่ยนแปลงที่ไม่ได้ช่วยให้สถานการณ์ดีขึ้น)
สำนวน, สุภาษิต, คำพังเพย ที่คล้ายสำนวนนี้
- หนีเสือปะจระเข้ หมายถึง: การที่หนีอันตรายหรือสิ่งเลวร้ายอย่างหนึ่ง แต่กลับเจออันตรายอีกอันหนึ่ง
รู้จักสำนวน, สุภาษิต, อื่น ๆ ได้ที่ goodproverb.com
อ้างอิงความหมายจากทรูปลูกปัญญา