สำนวนหมวดหมู่ ก. กินตามน้ำ
กินตามน้ำหมายถึง
สำนวน “กินตามน้ำ” หมายถึง การรับผลประโยชน์หรือสิ่งของที่มีคนนำมาให้โดยไม่ได้เรียกร้อง เปรียบเสมือนการ “รับตามน้ำ” ที่ไหลมาหาโดยไม่ต้องพยายามมาก ซึ่งมักใช้ในบริบทของเจ้าหน้าที่หรือผู้มีอำนาจที่ได้รับของสมนาคุณหรือผลประโยชน์เพิ่มเติมจากผู้อื่น เพราะตำแหน่งหรืออำนาจที่มีอยู่ เช่น การรับของฝากหรือของกำนัลจากผู้มาติดต่อโดยไม่ได้ร้องขอ สะท้อนถึงการใช้สถานการณ์ที่เอื้ออำนวยให้เกิดประโยชน์โดยไม่ต้องออกแรง กล่าวคือ ” รับของสมนาคุณที่เขาเอามาให้โดยไม่ได้เรียกร้อง (มักใช้แก่เจ้าพนักงานผู้มีอำนาจ)” นั่นเอง
ที่มาของสำนวนนี้
มาจากการเปรียบเทียบกับการรับสิ่งของหรือประโยชน์ที่ลอยตามน้ำมาโดยไม่ต้องพยายามไล่ตามหรือออกแรงเปลี่ยนทิศทางของน้ำ เหมือนการที่คนหนึ่งได้รับสิ่งต่าง ๆ ตามที่สถานการณ์เอื้ออำนวย เช่น การรับของที่ผู้อื่นนำมาให้เพราะอำนาจหน้าที่ หรือตำแหน่งที่มีอยู่ การ “กินตามน้ำ” จึงสะท้อนถึงการได้รับประโยชน์ที่เกิดขึ้นง่ายดายและสะดวก เปรียบเหมือนของที่ลอยตามน้ำมาให้ถึงมือ
ตัวอย่างการใช้สำนวนนี้
- คุณศิริเป็นหัวหน้าแผนกที่มีหน้าที่ตัดสินใจสั่งซื้ออุปกรณ์จากผู้ขายต่าง ๆ แม้ว่าเธอจะไม่เคยร้องขออะไรเพิ่มเติม แต่ผู้ขายบางรายก็นำของขวัญมาให้เพื่อแสดงความขอบคุณ เธอจึงได้รับสิ่งเหล่านี้โดยไม่ต้องเอ่ยปาก (สะท้อนถึงการได้รับประโยชน์ตามโอกาสที่มี)
- นายดำรงเป็นผู้จัดการโครงการใหญ่ บริษัทคู่ค้าที่ทำงานร่วมกับโครงการมักเชิญเขาไปร่วมงานเลี้ยงหรือมอบบัตรส่วนลดให้เขาอยู่เสมอ แม้ว่าเขาจะไม่ได้เรียกร้องอะไร ทำให้เขาได้รับสิทธิพิเศษจากตำแหน่งหน้าที่ (เปรียบถึงการได้รับสิ่งต่าง ๆ จากโอกาสที่เกิดขึ้น)
- เมื่อพนักงานฝ่ายขายของบริษัทที่น้อยติดต่อบ่อย ๆ มักมอบบัตรกำนัลหรือของที่ระลึกเล็ก ๆ น้อย ๆ ให้เธอโดยไม่ขอ น้อยรู้สึกยินดีและยอมรับสิ่งของเหล่านั้นตามโอกาส เปรียบเหมือนการกินตามน้ำที่มีคนนำมาให้เพราะความสัมพันธ์ที่ดี
- กานต์เป็นนักวิจัยที่มีความเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน เขามักได้รับของขวัญหรือคำเชิญร่วมสัมมนาและทริปพิเศษจากบริษัทที่อยากทำงานร่วมกันกับเขา แม้ว่าเขาไม่ได้ร้องขอ สิ่งเหล่านี้เป็นประโยชน์ที่ได้เพราะความรู้และความสำคัญของเขา (สะท้อนถึงการได้รับสิ่งต่าง ๆ โดยไม่ต้องขวนขวาย)
- ในช่วงเทศกาล ลูกค้ารายใหญ่หลายรายมักจะส่งของขวัญหรือบัตรของขวัญมอบให้กับนายสมบัติ ซึ่งเป็นเจ้าหน้าที่บัญชีในบริษัทที่ดูแลเรื่องงบประมาณและการจ่ายเงิน แม้เขาไม่เคยร้องขอของเหล่านี้ ก็ยังได้รับเพราะตำแหน่งที่เขามี ทำให้เขาเหมือนได้รับสิ่งดี ๆ ตามน้ำ
รู้จักสำนวน, สุภาษิต, อื่น ๆ ได้ที่ goodproverb.com
อ้างอิงความหมายจาก LONGDO DICT