สำนวนไทยหมวดหมู่ จ. จระเข้ฟาดหาง
จระเข้ฟาดหาง หมายถึง
สำนวน “จระเข้ฟาดหาง” หมายถึง ผู้ที่ใช้อำนาจหรือกำลังระรานผู้อื่นไปทั่วโดยไม่เลือกหน้า สะท้อนถึงพฤติกรรมที่ไม่สนใจว่าการกระทำของตนจะกระทบต่อใครบ้าง เปรียบเหมือนจระเข้ที่ใช้หางฟาดไปมาอย่างรุนแรง ทำให้สิ่งรอบข้างได้รับผลกระทบโดยไม่เลือกเป้าหมาย กล่าวคือ “คนที่ชอบใช้กำลังระรานคนอื่นไปทั่ว” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
สำนวนนี้มาจากพฤติกรรมของจระเข้ ซึ่งมีหางที่แข็งแรงและทรงพลัง เมื่อมันโมโหจะใช้หางฟาดไปมา จะสร้างความเสียหายอย่างรุนแรงต่อสิ่งรอบข้างโดยไม่เลือกเป้าหมาย พฤติกรรมนี้ถูกนำมาเปรียบเปรยถึงผู้ที่ใช้อำนาจหรือกำลังในการระรานหรือสร้างความเดือดร้อนไปทั่ว
สำนวนนี้ยังมีรากมาจากท่าจระเข้ฟาดหางในแม่ไม้มวยไทย ซึ่งเป็นท่าที่ใช้แรงเหวี่ยงตัวและขาเตะฟาดศัตรูในลักษณะรุนแรงและรวดเร็ว ฟาดฟันคู่ต่อสู้อย่างคาดไม่ถึง เปรียบเสมือนการโจมตีอย่างดุดันและกระจายผลกระทบไปยังทุกสิ่งรอบข้าง ท่ามวยไทยนี้จึงเสริมภาพลักษณ์ของสำนวนให้ชัดเจนถึงความรุนแรงและการระรานแบบไม่เลือกหน้า
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- เมื่อหัวหน้าไม่พอใจเรื่องงานเล็ก ๆ น้อย ๆ เขากลับตำหนิพนักงานทุกคนในทีมรุนแรงเหมือนกันหมด “หัวหน้าทำแบบนี้เหมือนจระเข้ฟาดหาง ระรานทุกคนไปทั่วโดยไม่ดูว่าใครผิดจริง” (กล่าวถึงการใช้อำนาจตำหนิคนโดยไม่เลือกเป้าหมาย)
- นักการเมืองคนหนึ่งพยายามแก้ต่างให้ตัวเองจากข้อกล่าวหา แต่กลับโจมตีฝ่ายตรงข้ามและผู้เกี่ยวข้องทุกคนเหมือนจระเข้ฟาดหางสร้างความเสียหายไปทั่ว (กล่าวถึงการโจมตีทุกฝ่ายโดยไม่แยกแยะ)
- ในชั้นเรียน ครูที่โกรธเรื่องเด็กคนหนึ่งเสียงดัง ดันลงโทษนักเรียนทั้งห้อง “ครูทำแบบนี้มันเหมือน จระเข้ฟาดหาง ลงโทษทุกคนทั้งที่ไม่ผิด” (เปรียบถึงการใช้อำนาจลงโทษโดยไม่ยุติธรรม)
- ระหว่างการประชุม ผู้บริหารวิจารณ์แผนงานที่ไม่สำเร็จด้วยถ้อยคำรุนแรง จนกระทบถึงทุกฝ่าย แม้บางคนไม่ได้มีส่วนเกี่ยวข้อง “เขาวิพากษ์วิจารณ์แบบจระเข้ฟาดหางสร้างความไม่พอใจไปทั้งทีม” (กล่าวถึงการตำหนิอย่างรุนแรงโดยไม่เลือกเป้าหมาย)
- ในสนามมวย นักมวยใช้ท่าเตะหมุนตัวอย่างแรงจนทำให้อีกฝ่ายเสียหลักและล้มลงไป “ท่านี้เหมือนจระเข้ฟาดหางจริง ๆ รุนแรงและแม่นยำจนอีกฝ่ายตั้งตัวไม่ทัน” (กล่าวถึงการโจมตีด้วยความรุนแรงและรวดเร็ว)