คำพังเพยไทยหมวดหมู่ ต. ตักบาตรอย่าถามพระ
ตักบาตรอย่าถามพระ หมายถึง
คำพังเพย “ตักบาตรอย่าถามพระ” หมายถึง การจะให้อะไรกับผู้ที่เต็มใจรับอยู่แล้ว ไม่ควรตั้งคำถามหรือลังเลให้มากความ เพราะผู้รับไม่ได้ปฏิเสธ และพร้อมจะรับสิ่งนั้นด้วยความเต็มใจอยู่แล้ว เปรียบเสมือนเวลาใส่บาตรพระ ซึ่งเป็นกิจของสงฆ์ที่เปิดรับโดยไม่เรียกร้อง ผู้ให้อย่างเราควรให้ด้วยความตั้งใจ ไม่ใช่มัวถามว่าท่านอยากได้ไหม จะเอาหรือเปล่า เพราะนอกจากจะเสียเวลา ยังแสดงถึงความไม่แน่ใจในเจตนาดีของตนเองด้วย กล่าวคือ “การจะให้อะไรแก่ผู้ที่เต็มใจรับอยู่แล้ว ไม่ควรถาม” นั่นเอง
ที่มาของคำพังเพย
คำพังเพยนี้มีที่มาจากประเพณีการตักบาตรของชาวพุทธในสังคมไทย ซึ่งเป็นการทำบุญโดยการนำอาหารหรือของใช้ใส่บาตรถวายพระสงฆ์ในยามเช้า โดยธรรมเนียมแล้ว พระไม่เรียกร้องสิ่งใด และมีหน้าที่รับอย่างสงบโดยไม่เลือกของหรือแสดงความต้องการ
การที่ฆราวาสไปตักบาตรแล้วถามว่า “ท่านจะฉันไหม” หรือ “ของนี้ท่านกินหรือเปล่า” จึงเป็นสิ่งที่ไม่จำเป็นและดูไม่เหมาะสม เพราะผู้ให้ควรให้ด้วยศรัทธาและความเต็มใจ ไม่ใช่ต้องการการยืนยันจากผู้รับ
จึงเกิดเป็นคำพังเพยนี้เพื่อเปรียบเปรยว่าเมื่อจะมอบสิ่งดีๆ ให้กับผู้ที่เปิดใจรับอยู่แล้ว ไม่ควรถามหรือลังเลให้มากความ เพียงตั้งใจให้ด้วยความบริสุทธิ์ใจก็พอ เป็นการสะท้อนแนวคิดเรื่องความตั้งใจในการให้ และการไม่จำเป็นต้องรอการตอบรับในสิ่งที่ควรให้โดยไม่ต้องลังเล
ตัวอย่างการใช้คำพังเพย
- เขาอุตส่าห์อาสาช่วยงานทั้งหมดโดยไม่หวังสิ่งตอบแทน แต่กลับโดนถามว่าแน่ใจนะว่าจะทำให้จริง ๆ ตักบาตรอย่าถามพระ (ในเมื่อเขาเต็มใจช่วยอยู่แล้ว ก็ไม่ควรตั้งคำถามให้เสียความตั้งใจ)
- เมื่อมีคนยื่นโอกาสดีให้ อย่ามัวลังเลหรือสงสัยว่าอีกฝ่ายต้องการอะไร ตักบาตรอย่าถามพระ (ถ้าผู้ให้เต็มใจ ผู้รับก็รับไปอย่างเหมาะสม ไม่ต้องถามกลับ)
- พอเพื่อนยื่นมือมาช่วยเรื่องค่าเทอม เธอกลับถามย้ำหลายครั้งว่าแน่ใจไหมว่าจะให้ ตักบาตรอย่าถามพระ (เมื่ออีกฝ่ายเต็มใจช่วย ก็ไม่ควรทำให้รู้สึกอึดอัดหรือเปลี่ยนใจ)
- ก้อยเห็นเต้เอาของขวัญมาให้โดยไม่บอกล่วงหน้า “นี่มาให้เฉยเลย ไม่ถามก่อนด้วยนะ!” เต้ยิ้มตอบ “ก็เห็นว่าเธอน่าจะชอบไง ตักบาตรอย่าถามพระ รู้ว่าเต็มใจก็ให้เลย” (เต้รู้ว่าอีกฝ่ายยินดีรับของจึงให้โดยไม่ต้องถามก่อน)
- บอยลังเลจะให้ของขวัญวันเกิดกับเพื่อนเพราะไม่แน่ใจว่าอีกฝ่ายจะโอเคไหม “แกว่าเราควรถามก่อนดีไหมว่าเขาอยากได้ไหม” เมย์ตอบทันที “เฮ้ย ไม่ต้องถามหรอก ตักบาตรอย่าถามพระ ตั้งใจจะให้ก็ให้ไปเลย เขาไม่ปฏิเสธหรอก” (เมย์แนะนำให้ให้ด้วยความตั้งใจ ไม่ต้องลังเลเพราะอีกฝ่ายเต็มใจรับ)