คำพังเพยไทยหมวดหมู่ น. น้ำเชี่ยวอย่าขวางเรือ
น้ำเชี่ยวอย่าขวางเรือ หมายถึง
คำพังเพย “น้ำเชี่ยวอย่าขวางเรือ” หมายถึง อย่าขัดขวางหรือเผชิญหน้ากับผู้ที่มีอำนาจหรือผู้ที่กำลังโกรธจัด เพราะอาจทำให้ตนเองได้รับความเดือดร้อนหรือเสียหาย เปรียบเสมือนการพายเรือผ่านแม่น้ำที่ไหลเชี่ยวมาก ๆ แทนที่เรือจะแล่นไปข้างหน้าอย่างมั่นคง กลับหมุนขวางทิศทาง การพายเรือในน้ำเชี่ยวเช่นนี้อาจต้านแรงไม่ได้และทำให้เรือล่มได้ง่าย ๆ จึงควรหลีกเลี่ยงการปะทะกับผู้ที่มีอำนาจหรืออารมณ์รุนแรง กล่าวคือ “อย่าขัดขวางผู้ที่มีอำนาจหรือผู้ที่กำลังโกรธจัด” นั่นเอง
ที่มาของคำพังเพย
มาจากภาพของการพายเรือในแม่น้ำที่ไหลเชี่ยวแรง ในสมัยก่อนคนเราไทยใช้เรือเป็นพาหนะไปมาหาสู่กัน ถ้ำหากพายเรือผ่านแม่น้ำที่ไหลเชี่ยวมาก ๆ หรือแทนที่เรือจะตั้งตรงกลับกลายเป็นหมุนขวาง ดังนั้นเรือที่พายอาจต้านแรงไม่อยู่ และอาจจะล่มได้โดยง่าย ๆ ท่านจึงห้ามไม่ให้เราพายเรือไปขวางทางน้ำที่กำลังไหลเชี่ยว เพราะมันอาจจะทำให้เรือล่มได้ง่าย ๆ
สำนวนนี้ถูกใช้เปรียบเทียบกับการไม่ควรขัดขวางหรือเผชิญหน้ากับผู้ที่มีอำนาจ หรือผู้ที่มีความโกรธจัด เพราะจะส่งผลเสียต่อตัวเอง จึงเป็นคำเตือนให้ระมัดระวังและรู้จักหลีกเลี่ยงการปะทะกับสิ่งที่มีพลังมากกว่าเรา เพื่อความปลอดภัยและประโยชน์ของตัวเอง
ตัวอย่างการใช้คำพังเพย
- เมื่อหัวหน้าโกรธมากจนเสียงดัง แทนที่จะเถียงกลับไป ควรปล่อยให้ท่านเย็นลงก่อน เพราะตอนนี้น้ำเชี่ยวอย่าเพิ่งขวางเรือ (ไม่ควรขัดแย้งกับคนที่กำลังโกรธหรือมีอำนาจ เพราะจะทำให้ปัญหาลุกลาม)
- ในช่วงที่บริษัทกำลังปรับโครงสร้างการทำงานใหม่ พนักงานไม่ควรต้านทานหรือแสดงความไม่พอใจ เพราะเป็นเรื่องของน้ำเชี่ยวอย่าขวางเรือ (การขัดขวางหรือคัดค้านเรื่องที่ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ อาจทำให้ตนเองเดือดร้อน)
- เมื่อเพื่อนของคุณอารมณ์ไม่ดี และกำลังโกรธจัด ถ้าคุณไปเถียงหรือทำให้เขาโกรธยิ่งขึ้น น้ำเชี่ยวก็อย่าขวางเรือ (ควรหลีกเลี่ยงการเถียงหรือขัดแย้งในช่วงที่คนกำลังโกรธ เพราะจะทำให้สถานการณ์แย่ลง)
- การที่ลูกค้าไม่พอใจในบริการของบริษัทและแสดงออกอย่างรุนแรงนั้น ตอนนี้น้ำเชี่ยวอย่าเพิ่งขวางเรือ ซึ่งพนักงานควรระมัดระวังให้มากขึ้น (ไม่ควรพยายามเปลี่ยนแปลงหรือขัดขวางในสถานการณ์ที่คนอื่นมีอารมณ์โกรธ เพราะอาจทำให้ตัวเองได้รับผลกระทบ)
- เมื่อเห็นว่าผู้บังคับบัญชาโกรธและกำลังจะลงโทษใครบางคน ควรหลีกเลี่ยงการแสดงความคิดเห็นหรือท้าทายท่านในตอนนั้น เพราะการกระทำของคุณอาจทำให้เรื่องลุกลามน้ำเชี่ยวอย่าขวางเรือเชียวล่ะ (การขัดแย้งในขณะที่มีคนที่มีอำนาจโกรธอยู่จะทำให้สถานการณ์ยิ่งแย่ลง)