สำนวนไทยหมวดหมู่ ผ. ผงเข้าตาตัวเอง
ผงเข้าตาตัวเอง หมายถึง
สำนวน “ผงเข้าตาตัวเอง” หมายถึง คนที่ความเดือดร้อนที่เกิดขึ้นกับตน กลับแก้ไม่ได้ แต่เมื่อผู้อื่นเดือดร้อนหรือมีปัญหาสามารถช่วยแก้ไขปัญหาให้เขาได้ แต่เมื่อตัวเองเดือดร้อนกลับไม่สามารถแก้ไขปัญหาได้
เปรียบเสมือนเปรียบเสมือนมีฝุ่นเข้าตาตัวเอง ทำให้มองไม่ชัด หรือเคลียร์สิ่งที่บังอยู่ไม่ได้ แม้ความเดือดร้อนนั้นจะชัดเจน แต่ตัวเองกลับจัดการมันไม่ได้ กล่าวคือ “มีความเดือดร้อนที่เกิดขึ้นกับตน แต่แก้ไม่ได้ มีนัยความหมายว่า ปกติบุคคลนี้มักจะช่วยแก้ปัญหาให้ผู้อื่น ช่วยให้ผู้อื่นพ้นทุกข์ได้” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
มาจากสถานการณ์จริงที่คนเรามักเผชิญกับผงหรือฝุ่นเข้าตา เมื่อมีผงเข้าตา ตาจะระคายเคือง มองไม่ชัด และมักทำอะไรไม่ได้ ปกติแล้วเมื่อผงเข้าตา มักจะให้ผู้อื่นมาช่วยเขี่ยผงออกให้ เพราะตนเองไม่สามารถเขี่ยหรือเอาออกเองได้
สำนวนนี้จึงเปรียบเปรยถึงคนเปรียบเหมือนช่วยเขี่ยผงที่เข้าตาผู้อื่น แต่เมื่อเกิดปัญหากับตนเองกลับไม่สามารถแก้ไขได้
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- เธอห่วงเรื่องคนอื่นพูดถึงการทำงานผิดพลาด แต่ไม่เคยสังเกตงานตัวเองเลย เป็นตัวอย่างของผงเข้าตาตัวเอง (มีความกังวลหรือวิจารณ์ผู้อื่น แต่ไม่รู้ว่าตัวเองก็มีปัญหาเหมือนกัน)
- พิมมีหนี้สินล้นพ้นตัว ทั้ง ๆ ที่เธอพยายามประหยัดและวางแผนการเงินแล้ว แต่สถานการณ์ไม่เปลี่ยน นี่แหละผงเข้าตาตัวเอง (ปัญหาทางการเงินเกิดขึ้นเอง แต่ไม่มีวิธีแก้ไขทันที ต้องเผชิญกับความลำบากนั้นต่อไป)
- พ่อแม่โกรธลูกเรื่องทำการบ้านไม่เสร็จ แต่ลืมว่าตัวเองก็เคยลืมทำสิ่งสำคัญ นี่คือผงเข้าตาตัวเอง (เผชิญปัญหาหรือความผิดพลาดของผู้อื่น แต่ลืมตรวจสอบตนเอง)
- เขาเจ็บป่วยด้วยโรคร้าย เธอช่วยเหลือคนอื่นตลอด แต่ไม่มีใครช่วยเหลือเธอเลย การต้องอยู่กับความทุกข์นี่เอง น่าสงสารจริง ๆ คนที่ผงเข้าตาตัวเอง (ปัญหาสุขภาพเกิดขึ้นกับตนเองโดยตรง แม้พยายามหาความช่วยเหลือก็ยังแก้ไขไม่ได้)
- เขาตำหนิเพื่อนร่วมงานเรื่องความสาย แต่ตัวเองก็มาสายบ่อย ๆ นี่แหละผงเข้าตาตัวเอง (เขามองคนอื่นผิดพลาด แต่ไม่เห็นข้อบกพร่องของตัวเอง)