สำนวนไทยหมวดหมู่ จ. จับแพะชนแกะ
จับแพะชนแกะ หมายถึง
สำนวน “จับแพะชนแกะ” หมายถึง การแก้ปัญหาแบบขอไปที หรือการนำสิ่งที่ไม่เกี่ยวข้องหรือไม่เหมาะสมมาใช้แทนกัน เพื่อให้เรื่องจบไปโดยไม่ได้คำนึงถึงความถูกต้องหรือความเหมาะสม มักใช้ในสถานการณ์ที่ต้องการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าอย่างเร่งด่วน แต่ไม่ได้ผลลัพธ์ที่ดีในระยะยาว กล่าวคือ “การทำอย่างขอไปที ไม่ได้อย่างนี้ก็เอาอย่างนั้นเข้าแทนเพื่อให้ลุล่วงไป” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
สำนวนนี้มาจากการเปรียบเทียบการนำแพะกับแกะ ซึ่งเป็นสัตว์คนละชนิดมาแทนที่กัน แม้จะดูคล้ายคลึงกัน แต่แท้จริงแล้วทั้งสองมีลักษณะและคุณสมบัติที่แตกต่างกัน การ “จับแพะชนแกะ” จึงสื่อถึงการแก้ปัญหาหรือทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งแบบขอไปที โดยไม่คำนึงถึงความเหมาะสม เพียงเพื่อให้เรื่องผ่านพ้นไป
แนวคิดนี้สะท้อนวิธีการแก้ปัญหาเฉพาะหน้าที่ไม่ได้มุ่งเน้นความถูกต้องหรือประสิทธิภาพ แต่เน้นให้เรื่องจบลงโดยเร็ว เช่นเดียวกับการนำสิ่งที่ไม่เกี่ยวข้องกันมาใช้แทนกันเพียงเพื่อตอบโจทย์ในขณะนั้น สุภาษิตนี้จึงมักใช้เป็นคำเตือนว่าการแก้ปัญหาแบบนี้อาจทำให้เกิดปัญหาที่ใหญ่กว่าในภายหลัง
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- งานประชุมวันนี้เอกสารไม่ครบ เลขานุการเลยไปขอยืมเอกสารของงานเก่ามาใช้แทน โดยไม่ตรวจสอบว่าเนื้อหาตรงกันหรือไม่ “แบบนี้มันจับแพะชนแกะทำให้เรื่องดูเหมือนเรียบร้อย แต่เนื้อหาไม่ถูกต้องเลย” (หมายถึง การแก้ปัญหาแบบขอไปทีโดยไม่คำนึงถึงผลลัพธ์)
- เมื่อพิธีกรประจำงานป่วยกะทันหัน ทีมงานเลยให้พนักงานที่ไม่มีประสบการณ์ขึ้นเวทีแทน เพื่อไม่ให้งานสะดุด “ถึงจะดูไม่ดีเท่าไหร่ แต่เราจำเป็นต้องจับแพะชนแกะเพื่อให้งานดำเนินต่อไปได้” (เปรียบถึงการใช้ตัวเลือกที่ไม่เหมาะสมในสถานการณ์ฉุกเฉิน)
- เขาส่งโครงงานเก่าของรุ่นพี่มาแทนงานที่ตัวเองยังทำไม่เสร็จ เพียงเพราะอยากส่งทันกำหนด “นี่มันจับแพะชนแกะชัด ๆ ผลงานไม่ตรงกับที่อาจารย์ต้องการเลย” (เปรียบถึงการแก้ปัญหาแบบลวก ๆ เพื่อให้เรื่องผ่านไปเท่านั้น)
- บริษัทรีบออกโปรโมชั่นใหม่โดยใช้ภาพเก่าจากโฆษณาเดิม แทนที่จะถ่ายใหม่ให้ตรงกับสินค้าจริง “ทำแบบนี้เหมือนจับแพะชนแกะ ลูกค้าเห็นแล้วคงงง ไม่รู้ว่าสินค้าเกี่ยวกันยังไง” (หมายถึง การแก้ปัญหาที่ไม่ได้ผลดีในระยะยาว)
- ระหว่างงานละครเวที นักแสดงหลักหายตัวไป ผู้กำกับจึงให้ทีมงานเบื้องหลังขึ้นแสดงแทน แม้จะไม่ได้ซ้อมมาก่อน “ถึงจะดูไม่สมบูรณ์แบบ แต่เราต้องจับแพะชนแกะเพื่อให้งานเดินหน้าต่อได้” (เปรียบถึงการแก้ไขสถานการณ์เฉพาะหน้าอย่างเร่งด่วนโดยใช้สิ่งที่ไม่เหมาะสมแทน)
สำนวนที่ความหมายคล้ายกัน
- สุกเอาเผากิน หมายถึง: การทำสิ่งใดแบบลวก ๆ หรือทำเพื่อให้เสร็จไป โดยไม่คำนึงถึงผลลัพธ์