สุภาษิตไทยหมวดหมู่ ก. เกลียดตัวกินไข่ เกลียดปลาไหลกินน้ำแกง
เกลียดตัวกินไข่ เกลียดปลาไหลกินน้ำแกง หมายถึง
สุภาษิตไทย “เกลียดตัวกินไข่ เกลียดปลาไหลกินน้ำแกง” หมายถึง คนที่แสดงออกว่ารังเกียจหรือไม่ชอบบางสิ่งบางอย่าง แต่กลับยังยินดีที่จะได้รับประโยชน์จากสิ่งที่เกี่ยวข้องหรือเกิดขึ้นจากสิ่งนั้น สะท้อนถึงความย้อนแย้งในความคิดและการกระทำ กล่าวคือ “เกลียดตัวเขา แต่อยากได้ผลประโยชน์จากเขา” เช่น การแสดงออกว่าไม่ชอบคนหนึ่งคน แต่ยังต้องการใช้ผลประโยชน์จากสิ่งที่คนนั้นทำไว้
ที่มาของสุภาษิต
สุภาษิตนี้มาจากการเปรียบเปรยพฤติกรรมของคนที่แสดงออกว่ารังเกียจสิ่งหนึ่ง แต่กลับชอบหรือได้ประโยชน์จากสิ่งที่มาจากสิ่งนั้น เช่น การที่คนเกลียดไก่ แต่ยังยินดีที่จะกินไข่ของมัน หรือเกลียดปลาไหลแต่ยังชอบทานน้ำแกงที่ใช้ปลาไหลปรุง ซึ่งแสดงถึงความขัดแย้งในความคิดหรือการกระทำของคนคนหนึ่ง
สำนวนนี้มีที่มาจากวิถีชีวิตของคนในสังคมเกษตรกรรมในอดีต ที่คนมักมีสัตว์เลี้ยงอย่างไก่หรือหาอาหารจากธรรมชาติ เช่น ปลาไหล การรังเกียจสัตว์บางชนิด แต่กลับไม่รังเกียจสิ่งที่มาจากสัตว์นั้น ๆ เป็นสิ่งที่เห็นได้ชัดในชีวิตประจำวัน สำนวนนี้จึงถูกใช้เพื่อสะท้อนถึงความย้อนแย้งในพฤติกรรมและความคิดของคนในสังคม
ตัวอย่างการใช้สุภาษิต
- สมชายมักพูดว่าเกลียดเพื่อนร่วมงานคนหนึ่ง แต่เมื่อเพื่อนคนนั้นช่วยเขาทำงาน เขาก็ยินดีรับผลประโยชน์จากสิ่งที่เพื่อนทำ เหมือนเกลียดตัวกินไข่ เกลียดปลาไหลกินน้ำแกง (สมชายแสดงพฤติกรรมที่ขัดแย้งกันระหว่างความรู้สึกและการกระทำ)
- แม้ว่าเธอจะไม่ชอบร้านค้าร้านนี้ แต่เธอก็ยังชอบซื้อของราคาถูกจากร้านนี้อยู่ดี แสดงถึงการเกลียดตัวกินไข่ เกลียดปลาไหลกินน้ำแกง (เธอแสดงออกว่ารังเกียจร้านค้า แต่ยังยอมซื้อของจากร้าน)
- นิดามักวิจารณ์เจ้านายคนหนึ่งว่าเข้มงวดเกินไป แต่ก็ยังชอบใช้ประโยชน์จากเงินรางวัลที่ได้รับจากเจ้านายคนนั้น เหมือนเกลียดตัวกินไข่ เกลียดปลาไหลกินน้ำแกง (นิดามีพฤติกรรมที่ขัดแย้งระหว่างการวิจารณ์เจ้านายและการรับผลประโยชน์)
- เมื่อพูดถึงนโยบายใหม่ของบริษัท พนักงานบางคนบอกว่าไม่ชอบ แต่มักใช้สิทธิพิเศษที่ได้จากนโยบาย เหมือนเกลียดตัวกินไข่ เกลียดปลาไหลกินน้ำแกง (พนักงานแสดงพฤติกรรมขัดแย้งกับความรู้สึกต่อนโยบายของบริษัท)
- เขามักบ่นว่าไม่ชอบคนที่อยู่ในกลุ่มหนึ่ง แต่เมื่อคนในกลุ่มนั้นชวนไปเที่ยวฟรี เขาก็ไปด้วย เหมือนเกลียดตัวกินไข่ เกลียดปลาไหลกินน้ำแกง (เขาแสดงความย้อนแย้งระหว่างความรู้สึกและการกระทำ)