สำนวนไทยหมวดหมู่ ต. ตีวัวกระทบคราด
ตีวัวกระทบคราด หมายถึง
สำนวน “ตีวัวกระทบคราด” หมายถึง การไม่พอใจใครคนหนึ่ง แต่ไม่กล้าต่อว่าโดยตรง จึงแกล้งแสดงความไม่พอใจใส่คนใกล้ตัวหรือสิ่งอื่นแทน เพื่อให้คนที่ไม่ชอบใจรู้ตัวและรู้สึกเสียหน้า เปรียบเสมือนการตีวัวให้เจ็บเพื่อให้คราดที่เกี่ยวกับวัวได้รับผลกระทบไปด้วย สะท้อนถึงการกระทำที่พุ่งเป้าอ้อม ๆ ไปยังผู้ที่ไม่สามารถตำหนิหรือโต้ตรง ๆ ได้ กล่าวคือ “ผู้ที่โกรธคนหนึ่งแต่ทำอะไรเขาไม่ได้ ไพล่ไปรังควานอีกคนหนึ่งที่เกี่ยวข้องและตนสามารถทำได้” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
มาจากวิถีชีวิตชาวนาในอดีตที่ใช้วัวเทียมคราดเพื่อไถนา คราดเอาไว้ผูกเป็นคันยาวกับวัว หากเจ้าของไม่พอใจวัวหรือวัวขี้เกียจ ก็จะทำการตีวัวเพื่อกระตุ้นให้วัวทำงาน เมื่อวัวทำงาน วัวก็เลยลากคราดที่ติดตัวและก็พลอยกระทบกับมันไปด้วย กล่าวคือ “ตีวัว วัวก็ลากคราดพลอยกระทบไปกับตัววัวด้วย” นั่นเอง
จึงกลายมาเป็นสำนวนที่ใช้เปรียบเปรยการกระทำที่ไม่พอใจใครบางคน แต่ไม่กล้าตำหนิโดยตรง เลยพุ่งเป้าไปยังสิ่งหรือคนใกล้ตัวแทน
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- พ่อถูกหัวหน้างานตำหนิอย่างแรงเรื่องทำงานพลาดทั้งที่ไม่ได้ตั้งใจ กลับบ้านมาด้วยอารมณ์ขุ่นมัว จึงหงุดหงิดใส่แม่และลูกโดยไม่มีสาเหตุ ทั้งที่คนในบ้านไม่รู้เรื่องอะไรเลย เป็นการตีวัวกระทบคราดอย่างชัดเจน (เพราะไม่กล้าโต้กลับหัวหน้า เลยระบายอารมณ์ใส่คนในครอบครัวแทน)
- หัวหน้าทีมไม่พอใจผู้บริหารที่ปัดตกแผนงานของเขาโดยไม่มีเหตุผล แต่ไม่กล้าเผชิญหน้า จึงไปสั่งลดวันลาของลูกทีมแทน ทั้งที่ลูกทีมไม่มีส่วนเกี่ยวข้องเลย กลายเป็นการตีวัวกระทบคราดเพื่อระบายอารมณ์ (แสดงความไม่พอใจผ่านการลงโทษลูกน้อง ซึ่งไม่ใช่ต้นเหตุของปัญหา)
- แม่จับได้ว่าสามีแอบเล่นการพนัน แต่ไม่อยากเปิดประเด็นเพราะกลัวทะเลาะกัน จึงบ่นลูกสาวเสียงดังเรื่องแต่งตัว ทั้งที่ไม่เกี่ยวกันเลย สะท้อนพฤติกรรมตีวัวกระทบคราด (เลือกตำหนิลูกเพื่อเบี่ยงเบนจากปัญหาที่แท้จริงที่เกิดกับสามี)
- ครูเพิ่งถูกผู้อำนวยการตักเตือนเรื่องเอกสารล่าช้า วันรุ่งขึ้นจึงมาสั่งนักเรียนให้ล้างห้องเรียนทั้งชั้น โดยอ้างว่าโต๊ะไม่เรียบร้อย ทั้งที่ไม่ได้เกี่ยวข้องกับเอกสารเลย เป็นการตีวัวกระทบคราดใส่นักเรียน (แสดงอำนาจใส่นักเรียนแทนการจัดการกับต้นเหตุของปัญหาที่เกิดจากตัวเอง)
- ผู้จัดการฝ่ายขายโดนตำหนิเรื่องยอดขายตกจากกรรมการบริษัท แต่กลับไปตำหนิทีมการตลาดว่าทำสื่อไม่ดี ทั้งที่ตัวเลขยอดขายเกี่ยวกับกลยุทธ์ภายในของฝ่ายตนเองโดยตรง ถือเป็นการตีวัวกระทบคราด กับคนที่ไม่ใช่ต้นเหตุ (ไม่กล้ายอมรับปัญหาในฝ่ายตัวเอง เลยโทษคนอื่นที่ไม่เกี่ยวข้อง)