สุภาษิตไทยหมวดหมู่ ฆ. ฆ่าช้างเอางา
ฆ่าช้างเอางา หมายถึง
สุภาษิต “ฆ่าช้างเอางา” หมายถึง การทำลายสิ่งที่มีค่ามาก เพียงเพื่อให้ได้สิ่งเล็กน้อย หรือการเห็นแก่ประโยชน์เล็กน้อยจนยอมสูญเสียสิ่งที่มีค่ากว่า เปรียบได้กับการฆ่าช้างเพื่อเอางา ทั้งที่ช้างมีคุณค่าในตัวของมันเอง แต่กลับถูกทำลายเพียงเพราะต้องการงาซึ่งเป็นเพียงส่วนเล็กน้อยของร่างกาย กล่าวคือ “การทำลายของใหญ่เพื่อให้ได้ของเล็กน้อยซึ่งไม่คุ้มค่ากัน” นั่นเอง
ที่มาของสุภาษิต
สุภาษิตนี้มาจากการสะท้อนถึงแนวคิดเรื่องความโลภและการแลกเปลี่ยนที่ไม่คุ้มค่า โดยมีที่มาจากการล่าช้างเพื่อเอางา ซึ่งเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นในอดีต เนื่องจากงาช้างเป็นของหายากและมีมูลค่าสูง ทำให้มีการล่าช้างอย่างไร้เหตุผลเพียงเพื่อให้ได้งา ทั้งที่ช้างทั้งตัวมีคุณค่ามากกว่าการเอางาเพียงอย่างเดียว
สุภาษิตนี้จึงใช้เปรียบเปรยถึงการแลกเปลี่ยนหรือการตัดสินใจที่ไม่สมเหตุสมผล อาจเพราะความโลภ หรือการมองแค่ผลประโยชน์ระยะสั้น จนสูญเสียสิ่งที่มีค่ามากกว่า เป็นคำเตือนให้คิดให้รอบคอบก่อนตัดสินใจทำสิ่งใดที่อาจไม่คุ้มกับสิ่งที่ต้องเสียไป
ตัวอย่างการใช้สุภาษิต
- บริษัทตัดสินใจเลิกจ้างพนักงานเก่าเพื่อลดต้นทุนค่าใช้จ่าย ทั้งที่พวกเขามีประสบการณ์สูงและช่วยสร้างรายได้ให้บริษัทมาโดยตลอด สุดท้ายองค์กรกลับขาดคนที่มีความสามารถ “แบบนี้มันฆ่าช้างเอางา ประหยัดเงินเดือนระยะสั้น แต่เสียคนดี ๆ ไป” (หมายถึง การลดค่าใช้จ่ายระยะสั้นโดยไม่คิดถึงผลกระทบในระยะยาว)
- พ่อค้าตัดไม้ทำลายป่าเพื่อนำไปขาย ทั้งที่ป่าเป็นแหล่งน้ำและสร้างความอุดมสมบูรณ์ให้กับชุมชน แต่สุดท้ายเมื่อไม่มีต้นไม้ ดินก็แห้งแล้งและเกิดปัญหาภัยธรรมชาติ “นี่มันฆ่าช้างเอางา ทำลายทรัพยากรที่มีค่าเพียงเพื่อผลประโยชน์เล็กน้อย” (เปรียบเทียบกับการใช้ทรัพยากรอย่างสิ้นเปลืองโดยไม่คำนึงถึงอนาคต)
- นักธุรกิจบางคนเลือกใช้วัตถุดิบราคาถูกคุณภาพต่ำเพื่อลดต้นทุน แต่กลับทำให้สินค้าด้อยคุณภาพและเสียชื่อเสียงในระยะยาว “ลงทุนแค่นี้แทนที่จะทำให้ดี กลับเลือกจะฆ่าช้างเอางา แล้วสุดท้ายธุรกิจก็พังเอง” (เตือนว่าไม่ควรเห็นแก่ผลประโยชน์ระยะสั้นจนกระทบอนาคตของตัวเอง)
- หัวหน้าทีมตัดสินใจปลดนักวิจัยที่มีฝีมือออก เพียงเพราะต้องการลดค่าใช้จ่าย สุดท้ายงานวิจัยล้มเหลวเพราะไม่มีคนที่มีความเชี่ยวชาญมาพัฒนาต่อ “แบบนี้เรียกว่าฆ่าช้างเอางา แทนที่จะรักษาคนเก่งไว้ กลับปล่อยไปเพราะเรื่องเงิน” (หมายถึง การตัดสินใจผิดพลาดที่ทำให้สูญเสียสิ่งสำคัญ)
- เจ้าของสวนผลไม้โค่นต้นทุเรียนพันธุ์ดีทั้งหมด เพียงเพราะต้องการขายไม้ทุเรียนโดยไม่คำนึงถึงรายได้จากผลผลิตในอนาคต สุดท้ายไม่มีทุเรียนขายต้องรอปลูกใหม่อีกหลายปี “นี่แหละฆ่าช้างเอางา ได้เงินนิดหน่อยแต่เสียผลผลิตระยะยาวไปหมด” (เปรียบกับการตัดสินใจที่ไม่คุ้มค่าและสูญเสียสิ่งที่สำคัญกว่า)