สุภาษิตไทยหมวดหมู่ ค. คบคนให้ดูหน้า ซื้อผ้าให้ดูเนื้อ
คบคนให้ดูหน้า ซื้อผ้าให้ดูเนื้อ หมายถึง
สุภาษิต “คบคนให้ดูหน้า ซื้อผ้าให้ดูเนื้อ” หมายถึง การเลือกคบหาคนหรือทำสิ่งใดก็ตาม ควรพิจารณาให้รอบคอบ ดูลักษณะ ท่าที หรือคุณสมบัติของสิ่งนั้นอย่างถี่ถ้วนก่อน เปรียบเหมือนการซื้อผ้าที่ต้องพิจารณาเนื้อผ้าว่าดีหรือไม่ เช่นเดียวกับการคบคนที่ต้องพิจารณาลักษณะนิสัยหรือความน่าไว้วางใจ กล่าวคือ “การจะพิจารณาคนหรือสิ่งใดสิ่งหนึ่งให้พิจารณาอย่างละเอียดรอบคอบ” นั่นเอง
ที่มาของสุภาษิต
มาจากวิถีชีวิตของคนไทยในอดีตที่ให้ความสำคัญกับการเลือกสิ่งที่เหมาะสม ไม่ว่าจะเป็นการคบหาผู้คนหรือการเลือกซื้อสิ่งของ คนโบราณที่สอนในเรื่องการคบคน โดยดูจากโหงวเฮ้งหน้าตาว่าเป็นคนประเภทไหน แบบไหนตามความเชื่อต่าง ๆ ว่าคนหน้าตาแบบนี้จะนิสัยแบบไหน เปรียบเหมือนกับการเลือกซื้อผ้าให้ดูเนื้อ เนื้อผ้าต้องแน่น ต้องดี การทอต้องปราณีต ผ้านั้น ๆ จะมีคุณภาพนั่นเอง
คำว่า “ดูหน้า” ในที่นี้หมายถึงการพิจารณาลักษณะภายนอก ท่าทาง หรือนิสัยของคนก่อนจะตัดสินใจคบหา ส่วน “ดูเนื้อ” หมายถึงการตรวจสอบคุณภาพของผ้าให้ดี เช่น ความแน่น ความเรียบ หรือความเหมาะสมของเนื้อผ้าก่อนตัดสินใจซื้อ
สุภาษิตนี้จึงสะท้อนถึงการใช้วิจารณญาณในการเลือกสิ่งที่ดีหรือเหมาะสม ทั้งในเรื่องของความสัมพันธ์และการทำสิ่งต่าง ๆ เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาหรือความผิดพลาดในภายหลัง
ตัวอย่างการใช้สุภาษิต
- สมชายถูกหลอกให้ลงทุนกับเพื่อนที่ไม่น่าไว้วางใจ หลังจากนั้นเขาจึงพูดว่า “เราควรคบคนให้ดูหน้า ซื้อผ้าให้ดูเนื้อ จะได้ไม่เจอคนไม่จริงใจแบบนี้อีก” (การเตือนให้พิจารณาคนก่อนคบหา)
- ก่อนที่นางสมรจะรับใครเข้าทำงาน เธอมักตรวจสอบประวัติและพฤติกรรมอย่างรอบคอบ เพราะเชื่อในสุภาษิตที่ว่าคบคนให้ดูหน้า ซื้อผ้าให้ดูเนื้อ (การพิจารณาอย่างรอบคอบก่อนเลือกคน)
- นางสาวศรีเลือกเพื่อนร่วมธุรกิจจากความน่าเชื่อถือและความซื่อสัตย์ เพื่อน ๆ จึงชมว่าเธอปฏิบัติตามสุภาษิตคบคนให้ดูหน้า ซื้อผ้าให้ดูเนื้อ อย่างเคร่งครัด (การเลือกคนที่ไว้ใจได้)
- นายดำไม่ฟังคำเตือน คบเพื่อนที่ชอบพาไปทำเรื่องเสียหาย พ่อจึงเตือนว่า “ถ้าลูกไม่คบคนให้ดูหน้า ระวังจะต้องเสียใจภายหลัง” (การแนะนำให้พิจารณานิสัยคนก่อนคบ)
- ก่อนที่คุณยายจะซื้อเสื้อผ้าจากตลาด เธอจะลองจับเนื้อผ้าและตรวจดูอย่างละเอียด พร้อมสอนหลานว่า “ซื้อผ้าต้องดูเนื้อ คบคนก็ต้องดูหน้า จำไว้นะหลาน” (การเปรียบเทียบการพิจารณาสิ่งต่าง ๆ อย่างรอบคอบ)
สุภาษิตที่ความหมายคล้ายกัน
- คบคนพาลพาลพาไปหาผิด คบบัณฑิตบัณฑิตพาไปหาผล หมายถึง: การเลือกคบคนต้องพิจารณาให้ดี หากคบคนชั่วจะถูกชักนำไปในทางไม่ดี แต่หากคบคนดีจะพาเราไปสู่สิ่งที่ดี