สำนวนไทยหมวดหมู่ ถ. ถีบหัวส่ง
ถีบหัวส่ง หมายถึง
สำนวน “ถีบหัวส่ง” หมายถึง การไล่หรือผลักไสผู้อื่นอย่างไร้เยื่อใย หลังจากที่เคยพึ่งพาอาศัยกัน หรือมีบุญคุณต่อกัน แต่เมื่อหมดประโยชน์แล้วกลับตัดขาดไม่สนใจ เปรียบเสมือนผู้โดยสารที่ก้าวขึ้นจากเรือจ้างแล้วถีบหัวเรือออกทันที โดยไม่สนใจว่าคนพายจะลำบากอย่างไร เป็นการกระทำที่หยาบคายและไร้น้ำใจ ไม่ต่างจากการตัดความสัมพันธ์ทิ้งแบบไม่ให้เกียรติ กล่าวคือ “การไล่ไปให้พ้น, ไม่ไยดีอีกต่อไป” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
มาจากการโดยสารเรือจ้างในสมัยก่อน เวลาผู้โดยสารจะขึ้นจากเรือที่จอดเทียบท่า มักขึ้นทางหัวเรือ และบางคนเมื่อก้าวขึ้นบกแล้ว กลับถีบหัวเรือให้พ้นตัวโดยไม่สนใจว่าคนพายเรือจะลำบากหรือไม่ การกระทำเช่นนี้จึงถูกเรียกว่า “ถีบหัวส่ง” ซึ่งต่อมาใช้เป็นสำนวนในเชิงเปรียบเปรย ถึงการไล่หรือผลักไสผู้อื่นอย่างไม่ใยดี โดยเฉพาะเมื่อหมดประโยชน์แล้วก็ไม่แยแสอีกต่อไป
สำนวนนี้จึงใช้ตำหนิคนที่เมื่อหมดประโยชน์แล้วกลับผลักไส หรือปฏิบัติอย่างหยาบคาย ไม่ใยดีแม้แต่น้อย เปรียบเสมือน “ถีบหัว” ให้พ้นจากวงจรชีวิตของตนเอง
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- หลังจากใช้แรงงานต่างด้าวสร้างบ้านให้เสร็จเรียบร้อย เจ้าของโครงการก็ไม่จ่ายค่าจ้างสุดท้าย แถมไล่ให้ออกไปทันที “นี่มันถีบหัวส่งกันแบบไม่ไว้หน้าเลยนะ ทั้งที่เคยอาศัยแรงเขาแท้ ๆ” (สะท้อนถึงการกระทำที่ไร้ความเมตตาต่อผู้ที่เคยช่วยเหลือ)
- หญิงสาวดูแลแฟนมาตลอดตอนเขาลำบาก แต่พอฝ่ายชายได้งานดี กลับไปแต่งงานกับคนอื่น “สุดท้ายก็แค่โดนถีบหัวส่ง หลังจากเขาสบายแล้ว” (แสดงถึงการถูกตัดทิ้งอย่างไร้เยื่อใย เมื่ออีกฝ่ายหมดความจำเป็นต้องพึ่งพา)
- ลุงช่างเคยเป็นช่างประจำบริษัท แต่พออายุเริ่มมากลงมือช้ากว่าเดิม บริษัทก็ไม่ต่อสัญญา ทั้งที่เคยอยู่มานาน (การปลดคนทำงานเก่าโดยไม่ใยดี ทำให้คนมองว่าเป็นการถีบหัวส่งหลังจากเขาหมดแรงใช้งาน)
- ฉันเคยช่วยเขาตั้งแต่ไม่มีอะไร พอวันนี้เขามีชื่อเสียง กลับบอกว่าไม่เคยรู้จักกันมาก่อน “เจอถีบหัวส่งแบบนี้ ใครจะกล้าให้ใจอีกวะ” (ใช้แสดงความผิดหวังอย่างแรงกับการถูกตัดขาดเมื่ออีกฝ่ายไปได้ดีแล้ว)
- พี่ที่เคยอบรมเขาตั้งแต่วันแรก ถูกย้ายไปทำงานหลังบ้านทันทีที่เขาได้เลื่อนตำแหน่ง “พูดตรง ๆ ก็เหมือนถีบหัวส่งนั่นแหละ ไม่เหลือความเคารพอะไรเลย” (เป็นการจัดการที่ไม่ให้เกียรติคนที่มีบุญคุณทางวิชาชีพ เป็นการตัดห่างแบบเจ็บแสบ)
สำนวนที่ความหมายคล้ายกัน
- กรวดน้ำคว่ำขัน(คว่ำกะลา) หมายถึง: ตัดขาดความสัมพันธ์ ไม่ขอเกี่ยวข้องด้วยอีกต่อไป
- เด็ดบัวไม่ไว้ใย หมายถึง: การตัดญาติขาดมิตร ไม่มีเยื่อใยต่อกัน ไม่มีความสัมพันธ์ ไม่เกี่ยวข้องกันอีกต่อไป
- ตัดหางปล่อยวัด หมายถึง: การตัดขาดความสัมพันธ์ไม่ขอไม่เกี่ยวข้อง และไม่เอาเป็นธุระอีกต่อไป