สำนวนไทยหมวดหมู่ พ. พออ้าปากก็เห็นลิ้นไก่
พออ้าปากก็เห็นลิ้นไก่ หมายถึง
สำนวน “พออ้าปากก็เห็นลิ้นไก่” หมายถึง การรู้ทันกันหรือรู้เจตนา ความคิดของอีกฝ่ายทันที ไม่ต้องรอให้พูดอะไรยาว ๆ เปรียบเสมือนการอ้าปากแล้วเห็นลิ้นไก่มันมองเห็นได้ยากมาก เพราะลิ้นไก่คือติ่งเล็ก ๆ ที่อยู่ภายในช่องปาก คนส่วนใหญ่ต้องอ้าปากกว้างมาก ๆ จึงจะมองเห็น เมื่อได้เห็นได้จึงเปรียบดั่งการรู้เท่าทันอีกฝ่าย กล่าวคือ “การรู้ทันกัน, พออ้าปากก็เห็นลิ้นไก่ พอแย้มปากก็เห็นไรฟัน” ก็ว่า
ที่มาของสำนวน
มาจากลิ้นไก่หรือไรฟันที่อยู่ลึกในช่องปาก ปกติมองไม่เห็นหรือเห็นได้ยาก เพราะลิ้นไก่คือติ่งเล็ก ๆ ที่อยู่ภายในช่องปาก คนส่วนใหญ่ต้องอ้าปากกว้างมาก ๆ จึงจะมองเห็นได้
สำนวนนี้จึงถูกนำมาใช้เปรียบดั่งว่าถ้าได้เห็นลิ้นไก่หรือไรฟันในปากก็เท่ากับการรู้เท่าทันคนใกล้ชิด เพียงเห็นสิ่งหรือสัญญาณเล็ก ๆ ก็สามารถเดาเจตนา ความคิด หรือความตั้งใจของอีกฝ่ายได้ทันที
สำนวนนี้จึงมักใช้ในสถานการณ์ที่ผู้พูดหรือผู้ฟังรู้เท่าทันกันดี รู้เจตนา ความคิด หรือความตั้งใจของอีกฝ่ายโดยไม่ต้องรอให้พูดตรง ๆ อย่าง เพื่อนสนิท หรือคู่ค้าใกล้ชิด สัญญาณเล็ก ๆ ก็สามารถบอกความจริงได้
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- แม้เขาจะพยายามปกปิดความรู้สึกที่มีต่อเพื่อนร่วมงาน แต่พอแย้มปากก็เห็นไรฟัน ทุกคนก็รู้ทันว่าเขาแอบชอบอยู่
- เวลานักการเมืองพูดโฆษณาชวนเชื่อแบบเกินจริง เพื่อนร่วมงานที่คุ้นเคยสามารถรู้ได้ พออ้าปากก็เห็นลิ้นไก่ รู้ทันเจตนาของเขาโดยไม่ต้องรอฟังยาว ๆ
- พี่สาวของเขามักจะแอบบ่นเรื่องน้องชาย แต่เพื่อนสนิทพอแย้มปากก็เห็นไรฟัน ก็เดาได้ทันทีว่าเขามีปัญหาอะไรอยู่
- ระหว่างเจรจาธุรกิจ คู่ค้าคนนี้พยายามแสดงท่าทีเป็นมิตร แต่ผู้ที่เคยทำงานด้วยกันมานานพออ้าปากก็เห็นลิ้นไก่ รู้ทันความตั้งใจแท้จริง
- วิชิตพยายามโกหกครูเรื่องการบ้าน แต่เพื่อนสนิทบอกพอแย้มปากก็เห็นไรฟัน รู้ทันว่าพูดไม่จริงแน่นอน