คำพังเพยไทยหมวดหมู่ ช. ชั่วช่างชี ดีช่างสงฆ์
ชั่วช่างชี ดีช่างสงฆ์ หมายถึง
คำพังเพย “ชั่วช่างชี ดีช่างสงฆ์” หมายถึง การปล่อยเป็นเรื่องของคนอื่น หรือการวางตัวเป็นกลาง ไม่เข้าไปยุ่งเกี่ยวกับเรื่องของผู้อื่น ไม่ว่าเรื่องนั้นจะดีหรือร้าย ปล่อยให้เป็นไปตามวิถีของแต่ละคน เปรียบเสมือนไม่เข้าไปตัดสินหรือยุ่งเกี่ยวกับความผิดหรือความดีของใคร ให้เป็นเรื่องของเขาเอง กล่าวคือ “การปล่อยไปตามเรื่องตามราว ไม่เอาเป็นธุระ” นั่นเอง
ที่มาของคำพังเพย
มาจากความเชื่อในหลักศาสนาและความเคารพต่อพระหรือแม่ชีของคนไทยในศาสนาพุทธ ที่สอนให้ปล่อยวางและไม่ตัดสินผู้อื่น โดยเชื่อว่าทุกคนต้องรับผลของกรรมตามการกระทำของตนเอง โดยเฉพาะบุคคลในศาสนาเราไม่ควรยุ่งเกี่ยวหรือวิจารณ์พฤติกรรมของพระสงฆ์ ไม่ว่าท่านจะประพฤติดีหรือไม่ดี ปล่อยให้เป็นเรื่องของท่านเอง ท่านก็ได้รับผลกรรมเอง ปล่อยให้เป็นไปตามเรื่องตามราว ประมาณว่าช่างหัวมันเถอะ
คำพังเพยนี้สะท้อนแนวคิดเรื่องการไม่ยุ่งเกี่ยวกับความดีหรือความชั่วของผู้อื่น ไม่ว่าพวกเขาจะประพฤติอย่างไร ก็ให้เป็นเรื่องของเขาเอง เปรียบเสมือน การวางตัวเป็นกลาง ไม่ก้าวก่ายหรือเข้าไปตัดสินพฤติกรรมของใคร เพราะท้ายที่สุดแล้ว ทุกคนย่อมได้รับผลกรรมของตัวเอง หลักคิดนี้ยังสะท้อนถึงทัศนคติของคนไทยบางกลุ่มที่เลือกจะไม่เข้าไปยุ่งเกี่ยวกับเรื่องของนักบวช ไม่ว่าพวกเขาจะประพฤติดีหรือไม่ดี เพื่อหลีกเลี่ยงการวิพากษ์วิจารณ์สิ่งที่ตนไม่อาจควบคุมได้ ซึ่งเป็นการปล่อยให้ธรรมะและกฎแห่งกรรมเป็นผู้ตัดสินแทน
ดังนั้น คำพังเพยนี้จึงเป็นการเตือนใจให้เราไม่เข้าไปยุ่งเกี่ยวหรือตัดสินพฤติกรรมของผู้อื่น ปล่อยให้เป็นเรื่องของเขาเอง
ตัวอย่างการใช้คำพังเพย
- พี่ชายเตือนให้ฉันเลิกยุ่งเรื่องของคนอื่น เพราะสุดท้ายแล้วชั่วช่างชี ดีช่างสงฆ์ คนเราต้องรับผลของการกระทำเอง (หมายถึง ไม่ควรไปยุ่งเกี่ยวหรือตัดสินเรื่องของผู้อื่น ปล่อยให้เป็นเรื่องของเขาเอง)
- แม้ว่าเพื่อนร่วมงานจะทำผิดบ่อยครั้ง แต่หัวหน้าก็ไม่ว่าอะไร เพราะยึดหลักชั่วช่างชี ดีช่างสงฆ์ ปล่อยให้เขาเรียนรู้ด้วยตัวเอง (หมายถึง การไม่เข้าไปยุ่งเกี่ยวหรือก้าวก่ายพฤติกรรมของผู้อื่น ปล่อยให้เป็นไปตามกรรมของแต่ละคน)
- ยายบอกว่าเรื่องในครอบครัวของคนอื่น เราอย่าไปยุ่ง ปล่อยเขาจัดการกันเองชั่วช่างชี ดีช่างสงฆ์ (หมายถึง ไม่ควรเข้าไปยุ่งเรื่องของคนอื่น เพราะไม่ใช่ธุระของเรา)
- ในห้องนั่งเล่น ก้อยเห็นน้องชายของเมย์เล่นการพนันออนไลน์ทุกวัน จึงรู้สึกไม่สบายใจและเอ่ยปากถามเมย์ “ทำไมพี่สาวเธอถึงไม่เตือนน้องชายเลยล่ะ เห็นทำตัวไม่ดีอยู่ทุกวัน?” เมย์ตอบว่า “เขาบอกว่าชั่วช่างชี ดีช่างสงฆ์ น้องทำอะไรไปก็ต้องรับผลของมันเอง” (หมายถึง การปล่อยให้คนทำผิดเรียนรู้จากผลของการกระทำของตนเอง)
- ที่ออฟฟิศ บอยเห็นว่าเอ็มแอบอู้งานเป็นประจำ จึงพูดกับเต้ว่าเขาควรแจ้งหัวหน้า แต่เต้กลับตอบอย่างไม่ใส่ใจ “แกไม่คิดจะบอกหัวหน้าเลยเหรอว่าไอ้เอ็มมันชอบอู้งาน?” เต้ส่ายหน้าพร้อมกับเอนตัวพิงเก้าอี้ “ฉันไม่อยากยุ่งว่ะชั่วช่างชี ดีช่างสงฆ์ เดี๋ยวมันโดนจับได้เอง แกก็รู้ หัวหน้าไม่ใช่คนโง่” (หมายถึง ไม่เข้าไปยุ่งเรื่องของคนอื่น ปล่อยให้เป็นไปตามกรรม)