สุภาษิตไทยหมวดหมู่ ช. ชายสามโบสถ์ หญิงสามผัว
ชายสามโบสถ์ หญิงสามผัว หมายถึง
สุภาษิต “ชายสามโบสถ์ หญิงสามผัว” หมายถึง คนที่ไม่น่าไว้วางใจ ขาดความมั่นคง และคบไม่ได้
เปรียบถึงชายที่บวชเรียนบ่อยครั้ง ซึ่งในอดีตการบวชเป็นโอกาสในการศึกษาและยกระดับตนเอง แต่หากบวชแล้วสึกหลายครั้ง ย่อมถูกมองว่าเป็นคนเหลวไหล ไร้จุดหมาย หรือใช้วัดเป็นที่พักพิงชั่วคราวเพื่อหลีกหนีปัญหาชีวิต เช่นเดียวกับหญิงที่เปลี่ยนคู่ครองหลายครั้ง หรือมีพฤติกรรมเจ้าชู้ ทำให้ถูกมองว่าไม่มีความจริงใจในความสัมพันธ์ ไม่น่าไว้วางใจ และไม่มีความมั่นคงในชีวิต
สำนวนนี้จึงใช้ตำหนิคนที่ขาดความแน่วแน่ในสิ่งที่เลือก ทั้งด้านศาสนาและชีวิตคู่ ทำให้ผู้อื่นไม่อาจวางใจหรือเชื่อถือได้ กล่าวคือ “ชายที่บวชและสึกหลายครั้ง หรือหญิงที่เปลี่ยนคู่ครองหลายคน สื่อถึงคนที่ไม่มีความมั่นคงแน่วแน่ ไม่น่าคบและไว้วางใจ” นั่นเอง
ที่มาของสุภาษิต
มาจากคติความเชื่อของสังคมไทยในอดีต ที่ให้ความสำคัญกับความมั่นคงและความแน่วแน่ ทั้งในด้านศาสนาและชีวิตคู่
- “ชายสามโบสถ์” หมายถึง ชายที่บวชแล้วสึกหลายครั้ง หรือเปลี่ยนวัดที่สังกัดไปมา ซึ่งในสังคมไทยโบราณ การบวชถือเป็นเรื่องของศรัทธาและความตั้งใจในการศึกษาธรรมะ หากชายใดบวชแล้วสึกซ้ำ ๆ หรือเปลี่ยนวัดบ่อย อาจถูกมองว่าไม่มีความแน่วแน่ ไม่จริงจังกับการปฏิบัติธรรม
- “หญิงสามผัว” หมายถึง หญิงที่เปลี่ยนคู่ครองหลายครั้ง หรือมีพฤติกรรมเจ้าชู้ คบซ้อน ในอดีต สังคมไทยให้คุณค่ากับความมั่นคงในชีวิตคู่ ผู้หญิงที่เปลี่ยนสามีหลายครั้งมักถูกมองว่า ไม่น่าไว้วางใจ ขาดความมั่นคง หรือไม่รักษาความสัมพันธ์
สุภาษิตนี้จึงเป็นคำตำหนิหรือวิจารณ์คนที่ไม่มีความแน่วแน่ มั่นคง หรือไม่น่าไว้วางใจในสิ่งที่ตนเลือก ไม่ว่าจะเป็นเรื่องศาสนาหรือความสัมพันธ์ส่วนตัว
ตัวอย่างการใช้สุภาษิต
- น้อยบวชแล้วสึกถึงสามครั้ง เปลี่ยนวัดไปมาจนชาวบ้านพากันพูดว่าเป็นชายสามโบสถ์ ไม่มีความแน่วแน่ในการศึกษาธรรมะ ขณะที่แพรวาเปลี่ยนแฟนไม่เว้นแต่ละปี จนถูกล้อว่าเป็นหญิงสามผัว เพราะไม่มีความจริงจังในความรัก
- ในวงสนทนาเรื่องชีวิตคู่ เพื่อนคนหนึ่งพูดว่า “แต่งงานหลายครั้งแล้วยังเลิกอีก แบบนี้ไม่ใช่ชายสามโบสถ์ หญิงสามผัว แล้วจะเรียกว่าอะไร”
- ลุงสมบูรณ์บ่นให้หลานชายฟังว่า “สมัยก่อนใครเป็นชายสามโบสถ์ หญิงสามผัว นี่เขาไม่นับถือกันนะ เพราะถือว่าไม่มีความมั่นคงในสิ่งที่ตัวเองเลือก”
- อาจารย์พูดกับนักเรียนว่า “ไม่ว่าจะเป็นชายสามโบสถ์ หญิงสามผัว คนแบบนี้มักไม่น่าไว้วางใจ เพราะเขาไม่มีความมั่นคงในสิ่งที่ตัวเองเลือก”
- หัวหน้าวิจารณ์พนักงานใหม่ว่า มีประวัติเปลี่ยนงานบ่อยเหมือนชายสามโบสถ์ ทำงานที่ไหนไม่นานก็ลาออก ด้านฝ่ายบริหารก็หนักใจเรื่องพนักงานบางคนที่เปลี่ยนแฟนในที่ทำงานไปเรื่อย ๆ จนเป็นที่พูดถึงว่าหญิงสามผัว