สำนวนไทยหมวดหมู่ ต. ตลาดหน้าคุก
ตลาดหน้าคุก หมายถึง
สำนวน “ตลาดหน้าคุก” หมายถึง ตลาดหรือสถานที่ที่ฉวยโอกาสขายสินค้าในราคาสูงกว่าปกติ เพราะผู้ซื้อไม่มีทางเลือก จำเป็นต้องซื้อ แม้จะรู้ว่าราคาถูกโก่งขึ้นมากก็ตาม เปรียบเสมือนตลาดที่ตั้งอยู่ใกล้เรือนจำ ซึ่งญาติของนักโทษที่มาเยี่ยมต้องซื้อของไปฝากคนในคุก แม้ของจะแพงกว่าปกติ แต่ก็ไม่มีตัวเลือกอื่น ทำให้พ่อค้าแม่ค้าสามารถโก่งราคาได้โดยไม่ต้องกังวล กล่าวคือ “ตลาดที่ถือโอกาสขายโก่งราคาแพงกว่าปรกติและผู้ซื้อจำเป็นต้องซื้อ (มักใช้เป็นคำเปรียบเทียบว่า ของแพงเหมือนกับของตลาดหน้าคุก)” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
มาจากพฤติกรรมการค้าขายในอดีตบริเวณหน้าเรือนจำ ซึ่งเป็นจุดที่ญาติของนักโทษต้องมาซื้อของเพื่อฝากให้ผู้ต้องขัง ผู้ขายจึงถือโอกาสขึ้นราคาสินค้าแพงกว่าปกติ เพราะรู้ว่าผู้ซื้อไม่มีทางเลือกและจำเป็นต้องซื้อ
ในอดีต คุกมักถูกสร้างไว้ห่างไกลจากย่านชุมชน ทำให้มีร้านค้าอยู่น้อย เนื่องจากไม่มีผู้คนมาจับจ่ายซื้อขายมากนัก ราคาสินค้าจึงสูงกว่าปกติ เพราะร้านค้าเหล่านี้ขายให้เฉพาะ นักโทษและญาติที่มาเยี่ยม ซึ่งไม่มีทางเลือกอื่น
ร้านค้าหน้าคุกสามารถโก่งราคาได้ เนื่องจากญาติของนักโทษไม่สามารถออกไปซื้อของจากที่อื่นได้ เพราะตลาดอื่นอยู่ไกลจากคุกมาก สถานการณ์นี้ทำให้เกิดการเปรียบเปรยว่า “ตลาดหน้าคุก” เป็นสถานที่ที่ขายสินค้าในราคาสูงเกินจริง เช่น ร้านค้าในสนามบิน ร้านขายของในแหล่งท่องเที่ยว หรือสถานการณ์ที่เกิดภาวะขาดแคลนสินค้า โดยอาศัยความจำเป็นของผู้ซื้อ จนกลายเป็นคำพูดติดปากเมื่อพบว่าร้านค้าใดขายสินค้าแพงเกินควร
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- ร้านอาหารในสนามบินขายข้าวกล่องราคาแพงกว่าปกติถึงสองเท่า คนเดินทางไม่มีทางเลือกต้องซื้อ เหมือนอยู่ในตลาดหน้าคุก ที่ผู้ซื้อจำเป็นต้องจ่ายแพงโดยหลีกเลี่ยงไม่ได้ (ใช้กับสถานที่ที่ฉวยโอกาสขึ้นราคาเพราะผู้ซื้อไม่มีตัวเลือก)
- ตอนน้ำท่วมใหญ่ ร้านค้าหลายแห่งกักตุนสินค้าแล้วนำมาขายในราคาสูงกว่าปกติ คนที่จำเป็นต้องใช้ของก็ต้องยอมซื้อแบบตลาดหน้าคุก ถึงจะแพงแต่ก็ไม่มีทางเลือก (ใช้กับสถานการณ์ที่เกิดการฉวยโอกาสโก่งราคาเมื่อขาดแคลนสินค้า)
- ร้านของฝากใกล้วัดดังขายเครื่องรางในราคาสูงเกินจริง นักท่องเที่ยวที่มาจากต่างจังหวัดก็ต้องยอมซื้อนี่มันตลาดหน้าคุกชัด ๆ (ใช้กับสถานที่ท่องเที่ยวที่ขายของแพงเพราะรู้ว่าคนมาเยือนไม่มีตัวเลือกอื่น)
- งานเทศกาลจัดขึ้นแค่ปีละครั้ง พ่อค้าแม่ค้าขึ้นราคาของกินและของที่ระลึกแบบไม่เกรงใจตลาดหน้าคุกยังต้องยอมแพ้ เพราะรู้ว่าคนมาเที่ยวต้องซื้ออยู่ดี (ใช้กับสถานการณ์ที่ราคาสินค้าสูงเกินเหตุเพราะความต้องการของผู้ซื้อสูง)
- ร้านขายยาแถวโรงพยาบาลขึ้นราคายาแพงกว่าท้องตลาด คนไข้ที่ไม่สะดวกเดินทางไปซื้อที่อื่นก็ต้องยอมจ่ายเหมือนโดนตลาดหน้าคุกเล่นงาน (ใช้กับร้านค้าที่ขึ้นราคาสินค้าจำเป็น เพราะรู้ว่าผู้ซื้อไม่มีทางเลือกอื่น)