สำนวนไทยหมวดหมู่ ช. เช้าชามเย็นชาม
เช้าชามเย็นชาม หมายถึง
สำนวน “เช้าชามเย็นยาม” หมายถึง การใช้ชีวิตอย่างเรื่อยเปื่อย ไม่กระตือรือร้น ทำงานไปวัน ๆ โดยไม่มีความขยันขันแข็งหรือความมุ่งมั่นในการทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งให้สำเร็จ เปรียบเสมือนคนที่กินข้าวเช้าไปหนึ่งมื้อ แล้วรอไปจนถึงเย็นค่อยกินอีกมื้อ โดยไม่คิดทำอะไรเพิ่มเติมหรือตั้งใจทำงานให้เกิดประโยชน์มากขึ้น กล่าวคือ “การขาดความตั้งใจที่จะทำงาน หรือทำแบบไม่เต็มที่” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
มาจากวิถีชีวิตของคนที่ใช้ชีวิตไปวัน ๆ โดยไม่ขวนขวายหรือกระตือรือร้นในการทำงาน ในอดีตคนที่ไม่ขยันทำมาหากิน มักใช้ชีวิตแบบเรียบง่าย กินข้าวเช้าแล้วรอจนถึงเย็นจึงกินอีกมื้อ (เปรียบเสมือนคนที่กินข้าวเช้าไปหนึ่งชาม แล้วรอไปจนถึงเย็นค่อยกินอีกชาม) โดยไม่คิดทำงานเพิ่มเติมเพื่อพัฒนาตนเองหรือสร้างความมั่นคง
สำนวนนี้จึงเปรียบเปรยถึงคนที่ทำงานไปวัน ๆ ไม่มีความมุ่งมั่นหรือความขยันขันแข็ง ทำเพียงแค่ให้ผ่านไป โดยไม่คิดปรับปรุงหรือพัฒนาตนเองให้ดีขึ้น
สำนวนนี้มักใช้ตำหนิคนขี้เกียจโดยเฉพาะข้าราชการหรือผู้ที่ทำงานให้กับทางการ ซึ่งได้รับเงินเดือนจากภาษีประชาชน แต่กลับทำงานอย่างเช้าชามเย็นยาม คือ มาทำงานเพียงให้ครบเวลา ไม่กระตือรือร้น หรือขาดความรับผิดชอบต่อหน้าที่
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- ข้าราชการบางคนทำงานแบบเช้าชามเย็นยาม ไม่กระตือรือร้น ปล่อยให้ประชาชนรอนานโดยไม่ใส่ใจบริการ (เปรียบถึงการทำงานแบบขอไปที ไม่มีความรับผิดชอบ)
- พนักงานบางคนทำงานไปวัน ๆ ไม่คิดพัฒนาตัวเองหรือช่วยเหลือทีมงาน คนอื่นจึงมองว่าเขาทำงานแบบเช้าชามเย็นยาม (แสดงถึงการทำงานแบบไม่มีประสิทธิภาพ ขาดความกระตือรือร้น)
- เจ้าหน้าที่ที่ได้รับมอบหมายให้จัดการเรื่องเอกสาร แต่กลับทำไปอย่างช้า ๆ ไม่มีความเร่งรีบ ถูกวิจารณ์ว่าเป็นพวกเช้าชามเย็นยาม (เปรียบถึงคนที่ทำงานอย่างขี้เกียจ ไม่จริงจัง)
- หัวหน้าบ่นว่า “บางคนได้เงินเดือนจากภาษีประชาชน แต่กลับทำงานแบบเช้าชามเย็นยาม ถ้าขยันกว่านี้คงช่วยให้ประชาชนได้รับบริการที่ดีขึ้น” (ตำหนิข้าราชการที่ทำงานช้าและขาดความรับผิดชอบ)
- เพื่อนร่วมงานพูดขึ้นว่า “เราเหนื่อยแทบตาย แต่บางคนกลับทำงานแบบเช้าชามเย็นยาม ไม่ช่วยอะไรเลย แบบนี้มันไม่ยุติธรรม” (แสดงถึงความไม่พอใจต่อคนที่ทำงานแบบขอไปที)
สำนวนที่ความหมายคล้ายกัน
- ผักชีโรยหน้า หมายถึง: การทำงานเพียงผิวเผิน พอให้ดูดีแต่ไม่มีคุณภาพ