สุภาษิตไทยหมวดหมู่ ก. ใกล้น้ำรู้ปลา ใกล้ป่ารู้นก
ใกล้น้ำรู้ปลา ใกล้ป่ารู้นก หมายถึง
สุภาษิตไทย “ใกล้น้ำรู้ปลา ใกล้ป่ารู้นก” หมายถึง การรู้และเข้าใจเรื่องราวหรือเหตุการณ์ต่างๆ ได้ดีจากการอยู่ใกล้หรือคลุกคลีกับสิ่งนั้นๆ เป็นเวลานาน การสัมผัสกับสิ่งใดสิ่งหนึ่งโดยตรงทำให้เกิดความรู้และความชำนาญในเรื่องนั้น ๆ กล่าวคือ “คนเราต้องอยู่ใกล้ชิดกันถึงจะรู้จักนิสัยใจคอกัน“
ที่มาของสุภาษิตนี้
มาจากการสังเกตธรรมชาติและการเรียนรู้จากสภาพแวดล้อมใกล้ตัว หมายถึงเมื่อเราอยู่ใกล้หรือคลุกคลีกับสิ่งใด เรามักจะเข้าใจและรู้เรื่องราวเกี่ยวกับสิ่งนั้นได้ดี เช่น คนที่อยู่ใกล้น้ำย่อมรู้ว่ามีปลาอะไรอยู่บ้าง หรือคนที่อยู่ใกล้ป่าก็ย่อมเข้าใจว่านกชนิดใดอาศัยอยู่ในป่านั้น
คนที่เป็นชาวประมงหรืออยู่ใกล้ชิดกับน้ำย่อมมีความรู้เกี่ยวกับสัตว์น้ำและจับสัตว์น้ำได้ชำนาญ ส่วนนายพรานก็เช่นกัน หากินอยู่ในป่าย่อมมีความรู้เกี่ยวกับสัตว์ป่า จึงเปรียบกับคนที่อยู่ใกล้กันย่อมจะรู้นิสัยใจคอกันนั่นเอง กล่าวคือ “อยู่ใกล้สิ่งใดย่อมรู้จักสิ่งนั้น” นั่นเอง
ตัวอย่างการใช้สุภาษิตนี้
- ลุงชาวสวนผู้ปลูกผลไม้มาเป็นเวลานาน ย่อมรู้ดีว่าแต่ละต้นมีลักษณะการเจริญเติบโตอย่างไร และควรใช้วิธีดูแลแบบไหน เหมือนคำที่ว่า ‘ใกล้น้ำรู้ปลา ใกล้ป่ารู้นก’ (การมีความรู้ในสิ่งที่คลุกคลีกับตนเองเป็นเวลานาน)
- สมชายที่ทำงานในท่าเรือมาหลายปี ย่อมรู้ถึงเวลาน้ำขึ้นน้ำลง และเส้นทางเดินเรือได้เป็นอย่างดี เพราะเขาใช้ชีวิตอยู่ใกล้แหล่งน้ำมาโดยตลอด (ความเข้าใจที่เกิดจากประสบการณ์และการอยู่ใกล้สถานที่)
- เขาคบหากับเพื่อนร่วมงานมานานหลายปี ทำให้รู้จักกันดี เหมือนคำที่ว่า ‘ใกล้น้ำรู้ปลา ใกล้ป่ารู้นก’ ยิ่งใกล้ชิดยิ่งเข้าใจนิสัยใจคอ (เมื่อคบหานานจึงเข้าใจความเป็นตัวตนของอีกฝ่าย)
- สมชายไม่เคยเข้าใจหัวหน้าจนกระทั่งได้ทำงานใกล้ชิดกันมาหลายเดือน ทำให้เขารู้ถึงนิสัยแท้จริงของหัวหน้า (ความใกล้ชิดทำให้เข้าใจอีกฝ่ายดีขึ้น)
- แม่บอกลูกเสมอว่า การจะรู้จักใครอย่างลึกซึ้ง ต้องใช้เวลาและอยู่ใกล้ชิดกัน จึงจะเข้าใจนิสัยที่แท้จริงของเขาได้ (ย้ำถึงความสำคัญของการใช้เวลาอยู่ใกล้กันเพื่อเข้าใจนิสัยใจคอ)
สำนวน, สุภาษิต, และคำพังเพยที่คล้าย
- คบคนให้ดูหน้า ซื้อผ้าให้ดูเนื้อ หมายถึง: สื่อถึงการเลือกคบหาหรือทำความรู้จักคน ต้องใช้เวลาและสังเกตพฤติกรรม
- น้ำพึ่งเรือ เสือพึ่งป่า: หมายถึง: การอยู่ใกล้ชิดและพึ่งพากันจะทำให้รู้ถึงความสำคัญและความสัมพันธ์
- ดูช้างให้ดูหาง ดูนางให้ดูแม่ หมายถึง: การเตือนให้พิจารณานิสัยใจคอจากสิ่งที่อยู่ใกล้ชิดหรือผู้ที่เกี่ยวข้อง
รู้จักสำนวน, สุภาษิต, อื่น ๆ ได้ที่ goodproverb.com
อ้างอิงความหมายจากคนรู้ภาษา