สำนวนไทยหมวดหมู่ ท. ที่เท่าแมวดิ้นตาย
ที่เท่าแมวดิ้นตาย หมายถึง
สำนวน “ที่เท่าแมวดิ้นตาย” หมายถึง ที่ดินหรือพื้นที่ที่มีขนาดเล็กมาก เล็กจนไม่สามารถใช้ทำประโยชน์อะไรได้ชัดเจน หรือบางครั้งใช้เปรียบเปรยถึงสิ่งที่มีอยู่น้อยจนแทบไม่มีความหมาย เปรียบเสมือนพื้นที่ที่เล็กจนหากแมวจะดิ้นหรือขยับตัว ยังแทบไม่มีที่ให้ขยับ จึงใช้สื่อถึงความคับแคบหรือมีน้อยมาก อย่างเห็นภาพชัดเจน กล่าวคือ “ที่ดินหรือเนื้อที่เล็กน้อย” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
มาจากการเปรียบเทียบขนาดของพื้นที่ที่เล็กมากจนแมว ซึ่งเป็นสัตว์ที่ตัวไม่ใหญ่นัก หากต้องดิ้นหรือนอนกลิ้งไปมาก็ยังแทบไม่มีพื้นที่ให้ขยับตัว
จึงใช้คำว่า “ที่เท่าแมวดิ้นตาย” เพื่อสื่อถึงที่ดินหรือพื้นที่ขนาดเล็กมากอย่างเห็นภาพชัด ไม่เพียงแค่เล็กในเชิงกายภาพ แต่ยังหมายถึงเล็กจนไร้ประโยชน์หรือทำอะไรแทบไม่ได้
ต่อมาสำนวนนี้จึงถูกนำมาใช้ทั้งในเชิงล้อเล่น ตำหนิ หรือประชด เช่น บ้านแคบ พื้นที่ดินน้อย หรือสิ่งของที่ให้น้อยมากจนน่าอึดอัด
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- แพรย้ายเข้าอยู่คอนโดใหม่ใจกลางเมือง แต่ห้องกลับเล็กที่เท่าแมวดิ้นตาย วางเตียงก็แทบไม่มีทางเดิน เธอเริ่มสงสัยว่าความสะดวกสบายกับทำเล มันคุ้มกันจริงไหม (อธิบายถึงความอึดอัดจากขนาดพื้นที่ที่เล็กเกินกว่าจะใช้สอยได้จริง)
- ห้องครัวในห้องเช่าของอุ๋มเล็กที่เท่าแมวดิ้นตาย วางเตาแก๊สก็แทบจะไม่มีที่เหลือให้หั่นผัก อุ๋มจึงบ่นว่า “ครัวหรือกล่องรองเท้าเนี่ย ทำกับข้าวทีต้องเอียงตัวหนีหม้อ!” (สื่อถึงพื้นที่จำกัดที่ไม่เหมาะกับการใช้งาน แต่บ่นแบบติดตลก)
- ยายมีที่ดินอยู่แปลงหนึ่งริมคลอง ที่เท่าแมวดิ้นตาย แต่เธอไม่เคยคิดขาย เพราะมันเป็นสมบัติที่พ่อแม่ทิ้งไว้ให้ (แม้พื้นที่จะเล็ก แต่ก็มีคุณค่าทางจิตใจมากกว่ามูลค่า)
- โต๊ะทำงานมุมห้องของเปิ้ลเล็กที่เท่าแมวดิ้นตาย แค่เปิดโน้ตบุ๊กกับวางแก้วกาแฟก็ดูแน่นไปหมด เธอเลยถอนหายใจพลางบ่นว่า “ฉันควรไปทำงานในตู้กับข้าวแทนไหมเนี่ย!” (แสดงถึงความอึดอัดอย่างขัน ๆ จากการมีพื้นที่ใช้สอยจำกัด)
- นุ้ยเปิดร้านขายของหน้าบ้าน ที่เท่าแมวดิ้นตาย แต่เธอจัดวางสินค้าได้พอดีเป๊ะ ลูกค้ายังชมว่าเข้ามาแล้วไม่รู้สึกคับแคบเลย (แม้พื้นที่จะเล็ก แต่จัดการอย่างชาญฉลาดจนใช้งานได้ดี)