สำนวนไทยหมวดหมู่ ฒ. เฒ่าหัวงู
เฒ่าหัวงู หมายถึง
สำนวน “เฒ่าหัวงู” หมายถึง ชายสูงวัยที่เจ้าชู้ ชอบหลอกล่อหรือจีบหญิงสาวที่อายุน้อยกว่า มักแสดงท่าทีล่วงเกินอย่างไม่เหมาะสม เปรียบเสมือน งูที่ซุ่มรอจังหวะเข้าตะครุบเหยื่อ ด้วยความเจ้าเล่ห์และเจตนาแอบแฝง กล่าวคือ “คนแก่หรือคนมีอายุมากที่มีเล่ห์เหลี่ยมหรือกลอุบายหลอกเด็กผู้หญิงในทางกามารมณ์” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
รากฐานจากความเชื่อเกี่ยวกับ งู ซึ่งถูกมองว่าเป็นสัญลักษณ์ของเล่ห์เหลี่ยม ความชั่วร้าย และกามารมณ์ ทั้งในคติความเชื่อตะวันตกและไทย
ในฝั่งตะวันตก ตั้งแต่ยุคก่อนคริสตกาล งูปรากฏในตำนานทางศาสนา เช่น เรื่องราวในพระคัมภีร์ไบเบิลที่เล่าว่า ซาตานแปลงกายเป็นงู หลอกให้อีฟและอดัมกินผลไม้ต้องห้าม ทำให้ทั้งคู่ถูกขับออกจากสวนเอเดน จึงทำให้งูกลายเป็นสัญลักษณ์ของ ความล่อลวงและความชั่วร้าย นอกจากนี้ นักจิตวิทยายุคใหม่บางคนยังมองว่าสมองของมนุษย์มีพฤติกรรมความชั่วร้ายฝังอยู่ หนึ่งในนั้นคือ กามารมณ์ ซึ่งเกี่ยวข้องกับแรงขับทางเพศ งูจึงถูกเปรียบเหมือนอวัยวะเพศชาย และชายที่มีความหมกมุ่นในกามารมณ์มากเกินไป ถูกมองว่าเป็น “งู” ที่แฝงความชั่วร้าย
ในวรรณกรรมพื้นบ้านและความเชื่อโบราณไทย งูมักถูกเชื่อมโยงกับพลังลึกลับและความเจ้าเล่ห์ โดยเฉพาะงูใหญ่ที่สามารถสะกดหรือหลอกล่อเหยื่อได้ จึงถูกนำมาใช้เปรียบเทียบกับชายสูงวัยที่แสดงพฤติกรรมเจ้าชู้ คอยออดอ้อน ล่อลวงหญิงสาวอย่างแนบเนียนและแฝงไปด้วยเล่ห์เหลี่ยม
ตัวอย่างการใช้สนวน
- ลุงสมชายดูเป็นคนใจดีและมีน้ำใจกับทุกคน แต่พอเห็นสาว ๆ เดินผ่านกลับชอบพูดจาหว่านล้อม แซวแบบสองแง่สองง่าม แถมยังพยายามเข้าไปใกล้ชิดบ่อย ๆ คนแถวบ้านเลยพากันเรียกเขาว่าเฒ่าหัวงู เพราะพฤติกรรมเจ้าชู้กับเด็กสาวแม้อายุจะมากแล้วก็ตาม (เปรียบเทียบกับชายสูงวัยที่แสดงพฤติกรรมเจ้าชู้กับหญิงสาวอายุน้อยกว่า)
- หัวหน้าของฉันมักทำตัวเป็นผู้ใหญ่ใจดี เวลามีปัญหาก็เข้ามาช่วยเหลือตลอด แต่พอเป็นเรื่องพนักงานหญิง เขากลับชอบเรียกเข้าไปคุยเป็นการส่วนตัว บางทีก็ชมว่าสวย ชอบแตะไหล่ แตะมือแบบไม่จำเป็น จนพวกเราต้องระวังตัวกันให้ดี เพราะเขานี่แหละเฒ่าหัวงูที่แฝงตัวอยู่ในที่ทำงาน (ใช้พูดถึงชายที่ใช้ตำแหน่งอำนาจเพื่อแสดงพฤติกรรมเจ้าชู้ในที่ทำงาน)
- ทุกคนเคารพปู่คำเพราะเห็นว่าเป็นผู้เฒ่ามากประสบการณ์ แต่เมื่อรู้ว่าเขาชอบพูดจาแทะโลมแม่ค้าในตลาด ทั้งแซว ทั้งจ้องมองแบบไม่เหมาะสม ทำให้คนเริ่มมองเขาไม่เหมือนเดิม มีแต่เสียงซุบซิบว่าเขาเป็นเฒ่าหัวงู ถึงจะแก่แต่ใจก็ยังเต็มไปด้วยกามารมณ์ (เปรียบเทียบชายสูงวัยที่ภายนอกดูน่าเคารพแต่กลับมีพฤติกรรมไม่เหมาะสมกับผู้หญิง)
- แม่เตือนให้ฉันอยู่ห่างจากคุณตาประเสริฐ เพราะแกเคยมีข่าวว่าชอบเรียกเด็กสาวไปช่วยงานในบ้าน แล้วพูดจาลามกใส่ พฤติกรรมแบบนี้แย่มาก ไม่มีใครอยากให้ลูกหลานเข้าใกล้ สมแล้วที่เขาเรียกกันว่าเฒ่าหัวงู (ใช้กับชายสูงวัยที่มีพฤติกรรมไม่เหมาะสมจนคนรอบข้างเริ่มหลีกเลี่ยง)
- ตาแก่อีกบ้านหนึ่ง ตอนอยู่กับผู้ใหญ่ก็ดูเป็นคนธรรมะธัมโม แต่พอเห็นเด็กสาวแถวบ้านกลับทำเป็นตาถลน จ้องมองตั้งแต่หัวจรดเท้า บางครั้งถึงกับหาเรื่องแตะตัวเด็ก ๆ อย่างนี้ไม่ใช่เฒ่าหัวงูก็ไม่รู้จะเรียกว่าอะไร ทำตัวไม่สมวัย แถมยังเป็นภัยต่อคนอื่นอีกด้วย (เปรียบกับชายสูงวัยที่แสดงพฤติกรรมไม่สำรวมต่อหญิงสาวรุ่นลูกหลาน)