สำนวนไทยหมวดหมู่ บ. บุพเพสันนิวาส
บุพเพสันนิวาส หมายถึง
สำนวน “บุพเพสันนิวาส” หมายถึง การที่คนสองคนหรือเหตุการณ์บางอย่างถูกกำหนดให้ต้องมาเจอกันตามชะตากรรม หรือมีความเชื่อมโยงกันในอดีตจนถึงปัจจุบัน เปรียบเสมือนความสัมพันธ์ที่ถูกกำหนดไว้แล้วจากอดีตชาติ หรือโชคชะตาที่นำพาให้คนสองคนมาพบกัน ทั้งที่อาจจะไม่ได้ตั้งใจหรือคาดหวังมาก่อน กล่าวคือ “การเคยเป็นเนื้อคู่กัน, การเคยอยู่ร่วมกันมาในชาติปางก่อน” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
มาจากคำที่รับมาจากภาษาบาลีว่า “ปุพฺเพสนฺนิวาส” และความเชื่อในเรื่องของการเวียนว่ายตายเกิด หรือชะตากรรมที่กำหนดไว้ล่วงหน้า ตามความเชื่อในศาสนาพุทธ ที่เชื่อว่าบุพเพ หมายถึง เคย, ก่อน, อดีตชาติ และสันนิวาส หมายถึง อยู่ร่วม เมื่อรวมกันเป็น “บุพเพสันนิวาส” หมายถึง การเคยอยู่รวมกันในชาติก่อน หมายเอาเฉพาะผู้ที่เคยอยู่ร่วมเป็นสามีภรรยากัน ตรงกับที่ใช้ในภาษาไทยทั่วไปว่า การเป็นเนื้อคู่กัน หรือเหมือนกับความหมายหนึ่งของคำว่าพรหมลิขิต
สำนวนนี้มักใช้ในกรณีที่คนสองคนได้พบกันโดยบังเอิญ หรือความสัมพันธ์ที่เกิดขึ้นดูเหมือนจะเป็นการกำหนดไว้แล้วจากชะตาชีวิต
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- เมื่อทั้งสองเจอกันครั้งแรก พวกเขารู้สึกเหมือนเคยรู้จักกันมาก่อน จึงพูดกันว่า “เป็นบุพเพสันนิวาสจริง ๆ” (ใช้เมื่อมีความรู้สึกเชื่อมโยงหรือสัมพันธ์ที่ไม่สามารถอธิบายได้เหมือนเคยเจอกันในอดีต)
- การที่เราพบกันในวันนี้ อาจจะไม่ใช่เรื่องบังเอิญ มันอาจจะเป็นบุพเพสันนิวาสที่ทำให้เรามาพบกัน (หมายถึงการเชื่อว่าการพบกันนั้นเป็นผลจากชะตากรรม)
- เขามักจะพูดว่า การที่เขาได้ร่วมงานกับเธอในครั้งนี้ เป็นบุพเพสันนิวาสที่ทำให้ทั้งสองมาพบกันในเวลาที่เหมาะสม (ใช้เมื่อมองว่าเหตุการณ์หรือความสัมพันธ์บางอย่างเกิดขึ้นตามชะตากรรม)
- พอได้รู้จักกับเธอมากขึ้น ผมรู้สึกว่ามันเป็นบุพเพสันนิวาสที่ทำให้เราได้มาพบกัน (หมายถึงการเชื่อมโยงหรือความสัมพันธ์ที่เกิดขึ้นตามโชคชะตา)
- หลังจากที่เขาและเธอได้พูดคุยกัน เขารู้สึกว่า “บุพเพสันนิวาส” พามาทำให้พวกเขามีโอกาสได้พบกันอีกครั้งหลังจากหลายปี (หมายถึงการพบกันซ้ำหลังจากเวลาผ่านไป และรู้สึกเหมือนมันเกิดขึ้นตามชะตากรรม)
สำนวนที่ความหมายคล้ายกัน
- กิ่งทองใบหยก หมายถึง: ความเหมาะสมกัน (ใช้แก่หญิงกับชายที่จะแต่งงานกัน)
- คู่สร้างคู่สม หมายถึง: ชายหญิงที่ถือกันว่าเคยอยู่ร่วมกันมาแต่ปางก่อน, ชายหญิงที่สมเป็นคู่ครองกัน, เนื้อคู่ ก็ว่า
- เด็ดดอกไม้ร่วมต้น หมายถึง: ผู้ที่เคยทำบุญกุศลร่วมกันมาแต่ชาติก่อน จึงได้มาพบกันและใช้ชีวิตร่วมกันอีกครั้งในชาตินี้
- ทองแผ่นเดียวกัน หมายถึง: การเกี่ยวดองกันโดยการแต่งงาน, เดิมใช้ในความหมายว่าเป็นไมตรีกัน เป็นพวกเดียวกัน หรือรวมเข้าเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน