สำนวนไทยหมวดหมู่ ช. ชี้นกบนปลายไม้
ชี้นกบนปลายไม้ หมายถึง
สำนวน “ชี้นกบนปลายไม้” หมายถึง การหวังในสิ่งที่อยู่ไกลตัว หรือเกินเอื้อม อาจเป็นเรื่องที่ยากจะเป็นไปได้ หรือยังมาไม่ถึง แต่กลับไปมุ่งหวังจนละเลยสิ่งที่อยู่ใกล้ตัวและเป็นไปได้มากกว่า เปรียบเสมือนการชี้ไปที่นกที่เกาะอยู่บนปลายไม้สูง ซึ่งเป็นสิ่งที่อยู่ไกลและอาจบินหนีไปได้ทุกเมื่อ ขณะที่ละเลยสิ่งที่อยู่ใกล้ตัวและสามารถคว้าได้ง่ายกว่า กล่าวคือ “การหวังในสิ่งที่อยู่ไกลตัว” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
มาจากการเปรียบเปรยถึงการมองหรือมุ่งหวังในสิ่งที่อยู่ไกลตัว ยากจะไขว่คว้า หรืออาจไม่มีความแน่นอน
- “ชี้นก” หมายถึง การให้ความสนใจหรือตั้งเป้าหมายไปที่บางสิ่ง
- “ปลายไม้” หมายถึง จุดที่อยู่สูง ไกล หรือไม่มั่นคง
เมื่อนำมารวมกัน จึงเปรียบได้กับการชี้ไปที่นกที่เกาะอยู่บนปลายไม้สูง ซึ่งแม้จะเห็นอยู่ แต่ก็ยากจะเข้าถึง หรืออาจบินหนีไปได้ทุกเมื่อ หากมัวแต่มุ่งหวังในสิ่งที่อยู่ไกลเกินเอื้อม ก็อาจทำให้พลาดโอกาสหรือสิ่งที่อยู่ใกล้ตัวที่สามารถคว้าได้ง่ายกว่า
สำนวนนี้จึงใช้เปรียบเทียบกับการมุ่งหวังสิ่งที่ยากจะเป็นไปได้ หรือการไล่ตามสิ่งที่ไม่แน่นอน แทนที่จะให้ความสำคัญกับสิ่งที่เป็นไปได้และอยู่ใกล้ตัวมากกว่า
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- นักศึกษาหลายคนมุ่งหวังจะได้งานที่มีเงินเดือนสูงทันทีหลังเรียนจบ แต่กลับไม่พยายามหาประสบการณ์ทำงานเลย คนรอบข้างจึงมองว่าเป็นการชี้นกบนปลายไม้ เพราะโอกาสได้งานดี ๆ โดยไม่มีประสบการณ์นั้นเป็นไปได้ยาก (เปรียบถึงการหวังสิ่งที่เกินเอื้อม โดยไม่ลงมือทำสิ่งที่เป็นไปได้ก่อน)
- ชายหนุ่มคนหนึ่งฝันจะเป็นนักธุรกิจระดับโลก แต่กลับไม่เริ่มต้นจากธุรกิจเล็ก ๆ ก่อน ทำให้ไม่มีความก้าวหน้า คนในครอบครัวเตือนว่าเขากำลังชี้นกบนปลายไม้ โดยไม่สร้างพื้นฐานให้มั่นคงเสียก่อน (แสดงถึงการตั้งเป้าหมายสูงเกินไปโดยไม่ดูความเป็นจริง)
- เด็กหญิงคนหนึ่งใฝ่ฝันอยากเป็นนักร้องชื่อดัง แต่ไม่เคยฝึกซ้อมหรือพัฒนาทักษะการร้องเพลงเลย เพื่อน ๆ จึงบอกว่าเธอแค่ชี้นกบนปลายไม้ โดยไม่พยายามคว้าโอกาสที่อยู่ใกล้ตัว (เปรียบถึงการหวังในสิ่งที่ยากจะเป็นไปได้ โดยไม่ลงมือทำ)
- ในวงสนทนาเรื่องการลงทุน เพื่อนคนหนึ่งพูดขึ้นว่า “ถ้าเราลงทุนในหุ้นที่เติบโตช้าแต่มั่นคง เราก็มีโอกาสทำกำไรระยะยาวนะ ไม่ต้องไปชี้นกบนปลายไม้กับหุ้นเสี่ยงสูงที่เราไม่มีข้อมูลเลย” (เปรียบถึงการหวังผลตอบแทนสูงโดยไม่คำนึงถึงความเสี่ยง)
- เพื่อนร่วมงานคนหนึ่งปฏิเสธงานเล็ก ๆ ที่ได้รับมอบหมาย เพราะต้องการรอให้หัวหน้าโปรโมตไปตำแหน่งสูงทันที หัวหน้าจึงพูดว่า “ถ้าไม่เริ่มจากงานเล็ก ๆ แล้วจะไปถึงตำแหน่งใหญ่ได้ยังไง อย่ามัวแต่ชี้นกบนปลายไม้เลย” (เตือนให้เริ่มจากสิ่งที่ทำได้ก่อน แทนที่จะหวังสิ่งที่เกินเอื้อม)