สำนวนไทยหมวดหมู่ ต. ตักน้ำรดหัวตอ, ตักน้ำรดหัวสาก
ตักน้ำรดหัวตอ หมายถึง
สำนวน “ตักน้ำรดหัวตอ” หมายถึง การทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งไปโดยเปล่าประโยชน์ หรือการกระทำที่ไม่ได้ผล หรือไม่สามารถเปลี่ยนแปลงอะไรได้ เปรียบเสมือนการตักน้ำไปเทใส่หัวตอ ซึ่งเป็นส่วนของต้นไม้ที่ตายไปแล้ว ไม่มีการเจริญเติบโตขึ้นมาอีก กล่าวคือ “การแนะนำพรํ่าสอนเท่าไรก็ไม่ได้ผล หรือการทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งไปโดยเปล่าประโยชน์” นั่นเอง สำนวนนี้พูดได้อีกอย้่างหนึ่งคือ “ตักน้ำรดหัวสาก”
ที่มาของสำนวน
มาจากการเปรียบเทียบกับการตักน้ำไปเทที่หัวตอ (ซึ่งเป็นส่วนที่ตายแล้วของต้นไม้) การตักน้ำไปเทที่หัวตอไม่ได้ทำให้ต้นไม้ฟื้นคืนชีพหรือเติบโตขึ้นมาใหม่ เพราะหัวตอนั้นตายไปแล้ว ไม่สามารถได้รับประโยชน์จากน้ำที่ตักไปได้เลย
สำนวนนี้จึงถูกใช้เปรียบเปรยถึงการทำสิ่งที่เปล่าประโยชน์ หรือการกระทำที่ไม่สามารถแก้ไขหรือเปลี่ยนแปลงอะไรได้ เช่น การช่วยเหลือแนะนำพร่ำสอนคนที่ไม่สามารถรับการช่วยเหลือ หรือทำสิ่งที่ไม่เกิดผลอะไรเลย อย่างการเทน้ำไปที่สิ่งที่ไม่สามารถตอบสนองได้
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- พยายามอธิบายให้เพื่อนเข้าใจว่าอย่าคบคนที่ไม่มีอนาคต แต่มันก็ยังไม่ฟังเลย เหมือนตักน้ำรดหัวตอจริง ๆ (พยายามให้คำแนะนำหรือช่วยเหลือ แต่ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงอะไรได้)
- โครงการที่ฝ่ายบริหารนำเสนอไม่มีการสนับสนุนจากทีมงานเลย ตอนนี้มันเลยกลายเป็นการตักน้ำรดหัวตอไปแล้ว (ทำอะไรไปก็ไม่ได้ผล หรือไม่มีการตอบสนองจากคนที่เกี่ยวข้อง)
- หาคำแนะนำจากเพื่อนในเรื่องการลงทุนที่ขาดทุนหนัก แทนที่จะช่วย ก็กลับพูดว่า “อย่าหวังว่าจะฟื้นคืน” สุดท้ายก็เหมือนตักน้ำรดหัวตอ (คำแนะนำหรือความช่วยเหลือที่ไม่สามารถแก้ไขปัญหาได้)
- ฉันพยายามช่วยพี่สาวปรับความเข้าใจในเรื่องการเงิน แต่เมื่อเห็นว่าเธอยังใช้จ่ายแบบไม่มีสติ ก็รู้ว่ามันเหมือนตักน้ำรดหัวตอ (ความพยายามช่วยเหลือคนที่ไม่พร้อมรับคำแนะนำหรือไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้)
- เขาก็ยังคงบอกให้ลูกชายเรียนหนังสือให้ดี แต่ไม่เคยให้เวลาในการติว หรือสนับสนุนให้ดีขึ้น สุดท้ายมันก็เหมือนตักน้ำรดหัวตอ (การพยายามทำสิ่งที่ไม่มีผลหรือไม่ได้รับการสนับสนุนอย่างเต็มที่)
สำนวนที่ความหมายคล้ายกัน
- ก ข ไม่กระดิกหู หมายถึง: ผู้ที่เรียนหนังสือแล้วไม่รู้ ไม่เข้าใจ อ่านไม่ออกเขียนไม่ได้
- เข้าหูซ้ายทะลุหูขวา หมายถึง: การที่บอกหรือสอนสิ่งใดกับคนหนึ่งแล้วไม่ได้ผล เพราะเขาไม่ได้ใส่ใจหรือสนใจสิ่งที่พูด หรือการฟังสิ่งใดแล้วไม่ได้จดจำหรือใส่ใจ ฟังแล้วปล่อยผ่านไป
- สีซอให้ควายฟัง หมายถึง: การสอนหรือแนะนำสิ่งต่างๆให้กับคนที่มีความรู้น้อย ปัญญาทึบ ไม่ว่าจะสอนกี่ครั้งก็ยังไม่เข้าใจหรือไม่ตั้งใจที่จะฟัง ไม่ยอมทำตาม หัวไม่เอาอะไรเลย ทำให้ผู้สอนนั้นเสียเวลาเปล่า