สำนวนไทยหมวดหมู่ บ. บวชก่อนเบียด
บวชก่อนเบียด หมายถึง
สำนวน “บวชก่อนเบียด” หมายถึง การบวชเป็นพระเพื่อทดแทนพระคุณบิดามารดาก่อน จึงค่อยแต่งงานหรือออกเรือน โบราณท่านใช้คำนี้ในการสอนใจชายไทยให้ระลึกถึงความสำคัญของการบวชเป็นสิ่งแรกก่อนที่จะคิดถึงการมีครอบครัว หรือการออกเรือน ซึ่งเป็นการให้เกียรติและทดแทนพระคุณพ่อแม่ให้สมกับความเป็นลูก กล่าวคือ “การบวชก่อนที่จะใช้ชีวิตแต่งงานหรือเข้าสู่ชีวิตครอบครัว” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
มาจากความเชื่อและค่านิยมในสังคมไทยสมัยก่อน ซึ่งให้ความสำคัญกับการบวชของลูกชายเพื่อทดแทนพระคุณบิดามารดาและเสริมสร้างคุณธรรมในชีวิตของตน ก่อนที่จะเริ่มต้นชีวิตครอบครัวหรือมีคู่ครอง
โดยมองว่าการบวชเป็นการศึกษาธรรมะและทำหน้าที่ทางศาสนาพุทธ เพื่อเตรียมตัวให้พร้อมในการดำเนินชีวิตที่ดีและถูกต้อง ค่านิยมนี้สะท้อนถึงการให้ความเคารพพ่อแม่และการทำหน้าที่ตามหลักศีลธรรมก่อนที่จะมีชีวิตครอบครัว
เรื่องความเชื่อให้บวชก่อนเบียด มีมานานแล้วในความรู้สึกของคนไทย โดยเฉพาะพ่อเเม่มักจะอ้างว่าเพื่อให้พ่อแม่ได้ไปสวรรค์ เพื่อชักจูงให้ลูกได้บวชเรียนและเป็นการตอบแทนพระคุณบิดามารดา
ดังบทเจราจาของนางทองประศรี ที่บอกกับพลายแก้ว(ขุนแผน):
“บวชก่อนอย่าเพ่อมีเมียเลย แม่จะได้ชมเชยชายจีวร
พ่อเจ้าเขาก็ตายไปนานแล้ว ลูกแก้วจงโปรดแกเสียก่อน
บวชสักสองพรรษอย่าอาวรณ์ สึกมาแม่จะผ่อนให้มีเมีย”
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- พ่อบอกให้ลูกชายบวชก่อนเบียด เพื่อทดแทนพระคุณพ่อแม่และเตรียมตัวให้พร้อมก่อนที่จะมีครอบครัว (การบวชก่อนเป็นการให้เกียรติและทดแทนพระคุณบิดามารดาก่อนที่จะเริ่มชีวิตใหม่)
- ปกรณ์ตัดสินใจบวชก่อนเบียดตามคำแนะนำของผู้ใหญ่ในครอบครัว เพื่อเตรียมตัวให้พร้อมก่อนเริ่มชีวิตครอบครัว (เป็นการทำตามคำสอนของบรรพบุรุษเพื่อสร้างคุณธรรมและเสริมสร้างชีวิตที่ดีในอนาคต)
- พี่พงษ์บอกกับน้องว่า ถ้าจะมีครอบครัว ควรบวชก่อนเบียดเพื่อให้เกียรติบิดามารดาก่อน (การบวชเป็นการแสดงความเคารพต่อพ่อแม่ และการเริ่มต้นชีวิตใหม่ด้วยการสะสมคุณธรรม)
- สมชายคิดถึงการบวชก่อนเบียดเพื่อสะสมคุณธรรมและเตรียมตัวให้พร้อมก่อนการสร้างครอบครัว (สำนวนนี้สะท้อนถึงการวางแผนชีวิตที่ดีเพื่อให้การเริ่มต้นครอบครัวเป็นไปอย่างมั่นคง)
- เจนตัดสินใจบวชก่อนเบียด เพราะเธอเชื่อว่าการบวชจะทำให้ชีวิตเธอดีขึ้นและสมบูรณ์ขึ้นก่อนที่จะมีคู่ครอง (การบวชถือเป็นการเตรียมตัวให้พร้อมทั้งด้านจิตใจและชีวิตการครองเรือนในอนาคต)