สำนวนหมวดหมู่ ข. ขึ้นหลังเสือแล้วลงยาก
ขึ้นหลังเสือแล้วลงยาก หมายถึง
สำนวน “ขึ้นหลังเสือแล้วลงยาก” หมายถึง การอยู่ในสถานการณ์ที่เสี่ยงหรือยากลำบาก ซึ่งไม่สามารถถอยหรือถอนตัวออกมาได้โดยง่าย ต้องดำเนินต่อไปให้สุด หยุดกลางคันไม่ได้ เปรียบเสมือนการขึ้นไปบนหลังเสือที่อันตราย เพราะหากลงมาโดยไม่ระวัง เสืออาจหันกลับมาทำร้ายได้ สำนวนนี้มักใช้กล่าวถึงการตัดสินใจที่นำไปสู่สถานการณ์ที่ไม่สามารถกลับไปแก้ไขหรือถอยหนีได้ ต้องอยู่ต่อและรับมือกับปัญหาที่เกิดขึ้นจนถึงที่สุด
สำนวนนี้มักใช้กับคนที่ท้าทายหรือเกี่ยวข้องกับผู้มีอำนาจหรือสิ่งที่อันตราย เมื่อเริ่มต้นไปแล้วก็จะถอนตัวออกได้ยาก ต้องเผชิญกับผลที่ตามมา ไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้ง่าย ๆ
กล่าวคือ “การกระทำการอย่างใดอย่างหนึ่งแล้วพบอุปสรรค แต่ถูกสถานการณ์บีบบังคับให้ดำเนินต่อไปจนถึงที่สุด โดยไม่อาจหยุดกลางคันได้” นั่นเอง
ที่มาของสำนวนนี้
มาจากการเปรียบเทียบกับสถานการณ์ที่บุคคลขึ้นไปอยู่บนหลังเสือ ซึ่งเสือเป็นสัตว์ที่ดุร้ายและอันตราย หากอยู่บนหลังเสือก็ต้องระมัดระวังอย่างมาก เพราะหากพยายามลงมาโดยไม่รอบคอบ เสืออาจหันกลับมาทำร้ายได้ สำนวนนี้จึงสะท้อนถึงสถานการณ์ที่เข้าไปเกี่ยวข้องกับสิ่งที่เสี่ยงหรืออันตราย และเมื่อเข้าไปแล้ว การจะถอนตัวออกมาอย่างปลอดภัยเป็นเรื่องยาก จำเป็นต้องเผชิญหน้ากับปัญหาหรือสถานการณ์นั้นต่อไปให้สุดอย่างระมัดระวัง
ตัวอย่างการใช้สำนวนนี้
- สมชายยอมรับตำแหน่งหัวหน้าทีมที่มีปัญหาเรื่องประสิทธิภาพการทำงาน ตอนแรกคิดว่าแก้ไขได้ง่าย แต่เมื่อเข้ามาจริงกลับเจอปัญหามากมายที่ต้องจัดการจนไม่สามารถถอยออกมาได้ เหมือนขึ้นหลังเสือแล้วลงยาก เพราะลาออกก็กลัวเสียชื่อเสียง ต้องพยายามแก้ไขปัญหาไปทีละเรื่อง (การยอมรับบทบาทที่เสี่ยงและไม่สามารถถอนตัวได้ง่าย)
- นิดาตัดสินใจรับงานโปรเจกต์ใหญ่ที่เต็มไปด้วยความกดดัน แม้เธอจะเริ่มรู้สึกว่างานนี้เกินความสามารถ แต่เมื่อเริ่มแล้วก็ไม่สามารถปฏิเสธหรือละทิ้งงานได้ เพราะกลัวกระทบต่อชื่อเสียงและความไว้วางใจของลูกค้า สถานการณ์นี้ทำให้เธอเหมือนขึ้นหลังเสือแล้วลงยาก ต้องฝืนสู้ต่อไปจนกว่าจะสำเร็จ (การรับผิดชอบงานที่มีความเสี่ยงและกดดัน)
- เจ้านายของบริษัทใหญ่ตัดสินใจปรับโครงสร้างองค์กรครั้งใหญ่ ซึ่งส่งผลกระทบต่อพนักงานจำนวนมาก เมื่อเริ่มดำเนินการก็พบว่าเกิดปัญหาใหญ่ตามมา เช่น ความไม่พอใจของพนักงานและแรงต้านจากคู่แข่ง แต่เขาก็ไม่สามารถยกเลิกแผนได้ เพราะจะเสียความเชื่อมั่นจากผู้ถือหุ้น เหมือนขึ้นหลังเสือแล้วลงยาก ต้องเดินหน้าต่อแม้จะลำบาก (การตัดสินใจที่ส่งผลกระทบและไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้)
- ทนายคดีอาญารายหนึ่งรับว่าความให้ลูกความที่มีชื่อเสียงในคดีสำคัญ แต่เมื่อเริ่มคดี เขาพบว่าหลักฐานและพยานมีความเสี่ยงสูงต่อการพ่ายแพ้ในศาล แต่เขาก็ไม่สามารถถอนตัวจากคดีได้ เพราะจะส่งผลต่อชื่อเสียงในวงการ เหมือนขึ้นหลังเสือแล้วลงยาก ต้องใช้ความสามารถทั้งหมดเพื่อสู้ต่อไป (การรับหน้าที่ในสถานการณ์ที่เสี่ยงและไม่สามารถถอยได้)
- นายทุนรายหนึ่งให้เงินสนับสนุนธุรกิจที่มีความเสี่ยงสูง แต่หลังจากลงเงินไปแล้ว ธุรกิจกลับมีปัญหาหนี้สินเพิ่มขึ้น หากถอนตัวก็จะขาดทุนมหาศาล เขาจึงต้องเดินหน้าหาทางช่วยฟื้นฟูกิจการ แม้จะรู้ว่ามีความเสี่ยงสูงมาก เหมือนขึ้นหลังเสือแล้วลงยาก ต้องสู้ต่อเพื่อรักษาผลประโยชน์ของตัวเอง (การลงทุนในสิ่งที่เสี่ยงและไม่สามารถถอนตัวได้)
รู้จักสำนวน, สุภาษิต, อื่น ๆ ได้ที่ goodproverb.com
อ้างอิงความหมายจากวิกิพจนานุกรม