สำนวนไทยหมวดหมู่ ป. เป็นฝั่งเป็นฝา
เป็นฝั่งเป็นฝา หมายถึง
สำนวน “เป็นฝั่งเป็นฝา” หมายถึง การแต่งงานหรือลงหลักปักฐานมีครอบครัวอย่างมั่นคง เป็นการใช้ชีวิตคู่ที่เป็นทางการ ไม่เร่ร่อนหรืออยู่แบบชั่วคราวอีกต่อไป มักใช้พูดถึงคนที่ใช้ชีวิตคู่จริงจัง หรือเตือนให้รีบมีครอบครัวเมื่อถึงวัยอันควร
เปรียบเสมือนการมีบ้านที่ปลูกเสร็จสมบูรณ์ มีฝาปิดกั้นเป็นสัดส่วนชัดเจน แสดงถึงความมั่นคงและเป็นที่เป็นทาง ไม่ใช่เพียงที่พักชั่วคราว เช่นเดียวกับชีวิตที่มีคู่ครองและหลักแหล่งชัดเจน เป็นการสร้างรากฐานชีวิตใหม่ที่มั่นคงต่อไปในอนาคต กล่าวคือ “การแต่งงานหรือมีครอบครัว มีหลักมีฐานมั่นคง” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
มาจากลักษณะเรือนไทยโบราณ ซึ่งมักเป็นบ้านไม้ยกพื้นสูง มีชานกว้าง ห้องต่าง ๆ ถูกแบ่งอย่างเรียบง่าย โดยบริเวณตรงกลางบ้านจะเป็นห้องโถงโล่ง ๆ เรียกว่า “หอกลาง”
เมื่อชายหญิงแต่งงานกัน หากครอบครัวมีฐานะ ก็มักจะแยกเรือนใหม่ให้ลูกอยู่ใกล้ ๆ เรือนเดิม ซึ่งเรียกว่า “อยู่คนละฝั่ง” แต่ถ้าพื้นที่จำกัดหรือยังไม่แยกออกไปไหน ก็จะทำการต่อเติมเรือนเดิม โดยกั้นห้องใหม่ขึ้นด้วยฝาไม้ เรียกว่า “อยู่คนละฝา”
เมื่อคนในบ้านเริ่มมีเรือนหอเป็นของตนเอง ไม่ว่าจะ “เป็นฝั่ง” หรือ “เป็นฝา” จึงกลายเป็นสัญลักษณ์ของการมีครอบครัวมั่นคง และถูกใช้เป็น สำนวนเปรียบเปรย ถึงผู้ที่แต่งงานหรือลงหลักปักฐานในชีวิต จนกลายเป็นที่มาของคำว่า “เป็นฝั่งเป็นฝา” ในปัจจุบัน
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- แม่ก็อายุจะสามสิบแล้ว เมื่อไหร่จะได้เป็นฝั่งเป็นฝาสักทีล่ะลูก (ใช้ในบทสนทนา มักเป็นคำพูดของผู้ใหญ่ที่อยากให้ลูกหลานมีครอบครัวมั่นคง)
- คู่รักนักแสดงวิวาห์หวาน จูงมือกันเป็นฝั่งเป็นฝา ท่ามกลางบรรยากาศอบอุ่น (ใช้ในบริบทข่าวบันเทิง เพื่อบอกว่าคู่รักแต่งงานกันอย่างเป็นทางการ)
- นาน ๆ เจอกันที เพื่อนแต่ละคนก็มีลูกมีสามี เป็นฝั่งเป็นฝากันไปหมด เหลือเรานี่แหละโสดอยู่คนเดียว (ใช้ในเชิงเล่าถึงความเปลี่ยนแปลงในชีวิตของเพื่อน ๆ เมื่อโตขึ้น)
- ตอนเรียนมหา’ลัย เจี๊ยบกับภูมิรักกันเงียบ ๆ ไม่คิดว่าจะมาถึงขั้นเป็นฝั่งเป็นฝาแบบนี้ (ใช้เล่าความสัมพันธ์ที่เติบโตจากวัยเรียนจนถึงการแต่งงาน)
อย่ามัวแต่เลือกมาก เดี๋ยวจะไม่มีโอกาสได้เป็นฝั่งเป็นฝาเหมือนคนอื่นเขา (ใช้เตือนหรือให้ข้อคิดเกี่ยวกับการใช้ชีวิตคู่และการตัดสินใจในเรื่องความรัก)