สุภาษิตไทยหมวดหมู่ ต. ตบหัวกลางศาลา ขอขมาที่บ้าน
ตบหัวกลางศาลา ขอขมาที่บ้าน หมายถึง
สุภาษิต “ตบหัวกลางศาลา ขอขมาที่บ้าน” หมายถึง การคนที่ทำให้ผู้อื่นอับอายต่อหน้าสาธารณะ แล้วค่อยไปขอโทษเป็นการส่วนตัวในภายหลัง ซึ่งแม้จะขอโทษก็ไม่อาจลบล้างความอับอายที่เกิดขึ้นได้ เปรียบเสมือน การลงโทษหรือตำหนิคนอื่นอย่างรุนแรงในที่แจ้ง แต่กลับแสดงความเสียใจลับหลัง ซึ่งไม่สมเหตุสมผลและไม่เป็นธรรมกับผู้ถูกกระทำ กล่าวคือ “ผู้ที่ยอมรับผิดที่ไม่สมกับความผิดที่ทำไว้” นั่นเอง
ที่มาของสุภาษิต
มาจากความหมายที่สะท้อนถึงการกระทำที่ไม่ยุติธรรม โดยการทำให้ผู้อื่นอับอายหรือเสียเกียรติในที่สาธารณะ เช่น การตำหนิหรือทำโทษอย่างรุนแรงต่อหน้าคนจำนวนมาก และเมื่อผู้กระทำรู้ตัวแล้ว ก็ไปขอโทษหรือแสดงความเสียใจในภายหลังที่บ้าน ซึ่งไม่สามารถลบล้างความอับอายหรือความเสียหายที่เกิดขึ้นได้
สุภาษิตนี้จึงเป็นคำเตือนให้หลีกเลี่ยงการกระทำที่ทำให้ผู้อื่นเสียหน้า หรือขอโทษในที่ที่ไม่เหมาะสม เพราะบางครั้งการขอโทษทีหลังอาจไม่เพียงพอที่จะทำให้ผู้ที่ถูกกระทำรู้สึกดีขึ้น
ตัวอย่างการใช้สุภาษิต
- พอหัวหน้าได้ตำหนิพนักงานคนหนึ่งในที่ประชุมหน้าสาธารณะ ทำให้เขารู้สึกอับอายมาก จากนั้นหัวหน้าก็ไปขอโทษเขาที่บ้าน แต่การขอโทษตบหัวกลางศาลา ขอขมาที่บ้าน ไม่สามารถลบความรู้สึกอับอายที่เขารู้สึกในที่ประชุมได้ (การทำให้คนอับอายต่อหน้าผู้อื่นแล้วขอโทษหลังจากนั้นไม่สามารถแก้ไขได้)
- สมศักดิ์เคยตะโกนด่าเพื่อนในที่ประชุม และพอเห็นเพื่อนเศร้าก็ไปขอโทษที่บ้าน แต่มันก็เหมือนกับการตบหัวกลางศาลา ขอขมาที่บ้าน เพราะการตำหนิหน้าต่อสาธารณะนั้นยังทำให้เพื่อนรู้สึกเสียหน้าอยู่ดี (การขอโทษทีหลังไม่สามารถลบล้างความอับอายที่เกิดขึ้นได้)
- ลูกสาวทำผิดจนพ่อแม่ต้องดุในที่สาธารณะ แล้วพ่อแม่ไปขอโทษเธอที่บ้าน แต่นั่นก็เหมือนกับตบหัวกลางศาลา ขอขมาที่บ้าน เพราะเด็กยังคงรู้สึกเสียใจจากการถูกตำหนิในที่สาธารณะ (ไม่ควรทำให้คนเสียเกียรติในที่สาธารณะแล้วขอโทษภายหลัง)
- เมื่อเพื่อนผิดพลาดในที่ประชุม และถูกเจ้านายตำหนิอย่างรุนแรงแล้วกลับไปขอโทษในภายหลัง นี่แหละที่เขาว่าตบหัวกลางศาลา ขอขมาที่บ้าน (การขอโทษในภายหลังไม่สามารถแก้ไขความรู้สึกที่เกิดขึ้นได้)
- เมื่อครูตำหนินักเรียนในห้องเรียน ถึงแม้จะไปขอโทษหลังเลิกเรียนแล้ว ตบหัวกลางศาลา ขอขมาที่บ้าน แต่การเสียหน้าในห้องเรียนยังทำให้เด็กไม่สบายใจอยู่ดี (การขอโทษหลังจากทำให้คนเสียหน้าแล้วไม่สามารถลบล้างความรู้สึกได้)