คำพังเพยไทยหมวดหมู่ น. นกน้อยทำรังแต่พอตัว
นกน้อยทำรังแต่พอตัว หมายถึง
คำพังเพย “นกน้อยทำรังแต่พอตัว” หมายถึง การใช้ชีวิตอย่างพอประมาณ พอเพียง และเหมาะสมกับฐานะหรือกำลังของตน ไม่ฝืน ไม่ฟุ่มเฟือย ไม่เกินตัว เปรียบเสมือนนกตัวเล็กที่ทำรังเล็ก ๆ ตามกำลังของมัน ไม่พยายามสร้างอะไรใหญ่โตเกินกว่าที่จะดูแลได้ เช่นเดียวกับคนที่รู้จักประมาณตน วางแผนชีวิตตามความสามารถและทรัพยากรที่มีอยู่ กล่าวคือ “การทำสิ่งใดต้องดูให้พอสมพอควรแก่ฐานะของตน ไม่ทำเกินตัว” นั่นเอง
ที่มาของคำพังเพย
มาจากธรรมชาติการสร้างรังของนก ซึ่งนกแต่ละสายพันธุ์จะสร้างรังให้พอดีกับขนาดตัวของมันเอง นกตัวใหญ่ เช่น นกเขา จะใช้กิ่งไม้ที่ใหญ่และวางรังบนที่สูง เปิดโล่งพอให้ทั้งพ่อแม่และลูก ๆ อยู่ได้อย่างปลอดภัย
ส่วนนกตัวเล็กอย่างนกปรอดหน้านวล จะสร้างรังเล็ก ๆ โดยใช้เศษใบไม้และกิ่งไม้ขนาดเล็กมาสานเป็นรังรูปถ้วยลึก เพื่อป้องกันไม่ให้ไข่หรือลูกนกร่วงหล่น
ธรรมชาติของนกจึงสะท้อนแนวคิดว่าสิ่งมีชีวิตรู้จักทำสิ่งที่เหมาะสมกับขนาดและกำลังของตัวเอง ไม่ฝืนเกินขอบเขต คนไทยจึงนำพฤติกรรมนี้มาเปรียบเปรยกับการใช้ชีวิตของมนุษย์ ว่า ควรดำเนินชีวิตอย่างพอดี พอประมาณ และไม่เกินกำลังของตนเอง เพื่อความมั่นคงและยั่งยืนในระยะยาว
ตัวอย่างการใช้คำพังเพย
- พอเรียนจบใหม่ ๆ เมย์ไม่ได้รีบผ่อนรถหรือซื้อของแบรนด์ตามเพื่อน แต่เลือกนั่งรถเมล์ เก็บเงินไว้ใช้ยามจำเป็น เพราะรู้ว่ารายได้ยังไม่แน่นอน เหมือนนกน้อยทำรังแต่พอตัว (เธอใช้ชีวิตตามกำลังของตัวเอง ไม่ฟุ่มเฟือยเกินความจำเป็น)
- เต้กับภรรยาอยู่ในบ้านเช่าหลังเล็ก ๆ แถบชานเมือง ถึงจะไม่หรูแต่ก็มีทุกอย่างที่ต้องใช้ ทั้งสองคนช่วยกันจ่าย ดูแลบ้านเองทุกมุม ทั้งสองเหมือนนกน้อยทำรังแต่พอตัว (ใช้ชีวิตครอบครัวอย่างพอเพียง ไม่สร้างภาระเกินตัว และอยู่กันอย่างมีความสุข)
- ร้านขายเสื้อของพี่นิดเปิดอยู่หน้าบ้าน มีชั้นวางไม่กี่ชั้น กับราวแขวนเล็ก ๆ แต่ลูกค้าประจำแน่น เพราะของดี ราคาดี และพี่นิดดูแลเองทุกวัน นกน้อยทำรังแต่พอตัวก็พอแล้ว (ทำกิจการเล็ก ๆ ที่อยู่ในขอบเขตความสามารถ ไม่ขยายเกินควบคุม แต่มั่นคง)
- แม้จะมีโอกาสกู้เงินสร้างบ้านหลังใหญ่เหมือนเพื่อน แต่ก้อยเลือกซื้อทาวน์เฮาส์ชั้นเดียวแทน เพราะอยากผ่อนให้หมดไว ไม่เป็นหนี้นาน นกน้อยทำรังแต่พอตัวก็พอแล้ว (วางแผนเรื่องบ้านอย่างรอบคอบ เลือกแบบที่พอดีกับรายได้และชีวิตตนเอง)
- ตอนเพื่อน ๆ เริ่มลงทุนหนักในหุ้นและคริปโต พงศ์กลับเลือกเป็นนกน้อยทำรังแต่พอตัว ออมในบัญชีเงินฝากแบบเดิม แม้ดอกเบี้ยจะน้อยแต่เขาก็สบายใจ เพราะรู้ว่าตัวเองไม่เก่งเรื่องความเสี่ยง (ใช้วิธีบริหารเงินที่เหมาะกับความเข้าใจของตัวเอง ไม่ตามกระแสจนลำบาก)