สำนวนหมวดหมู่ ข. ขี้ราดโทษล่อง
ขี้ราดโทษล่อง หมายถึง
สำนวน “ขี้ราดโทษล่อง” หมายถึง การทำผิดหรือก่อปัญหาด้วยตัวเอง แต่กลับโยนความผิดหรือกล่าวโทษคนอื่นแทน เปรียบเสมือนการขับถ่ายเลอะเทอะเอง แต่กลับโทษว่าล่องมีขนาดเล็กหรือไม่เหมาะสม สะท้อนถึงพฤติกรรมที่ขาดความรับผิดชอบ และไม่ยอมรับความผิดของตัวเอง กล่าวคือ “ทำผิดเอง แล้วกลับโทษผู้อื่น” นั่นเอง
ที่มาของสำนวนนี้
มีที่มาจากวิถีชีวิตของคนไทยในสมัยโบราณ ซึ่งนิยมสร้างบ้านยกพื้นสูง ใต้ถุนโปร่ง และส่วนของพื้นบ้าน เช่น พื้นครัวหรือพื้นชาน มักจะมีล่องหรือช่องว่างระหว่างแผ่นไม้ที่เว้นไว้สำหรับระบายน้ำทิ้ง เช่น น้ำล้างจาน น้ำฝน หรือของเสียต่าง ๆ ให้ไหลลงใต้ถุนบ้าน
หากผู้ขับถ่ายไม่ระมัดระวังจนทำให้อุจจาระตกนอกล่องและเลอะเทอะ ผู้กระทำอาจกล่าวโทษว่าล่อง มีขนาดเล็กหรือไม่เหมาะสม ทั้งที่ความผิดพลาดเกิดจากความสะเพร่าของตัวเอง การเปรียบเปรยนี้จึงสะท้อนถึงพฤติกรรมของคนที่ทำผิดเอง แต่กลับไม่ยอมรับผิดและพยายามโยนความผิดให้สิ่งอื่นหรือคนอื่นแทน
สำนวนนี้จึงเป็นเครื่องเตือนใจให้คนรู้จักรับผิดชอบต่อการกระทำของตนเอง และไม่กล่าวโทษสิ่งอื่นเพียงเพื่อปกปิดความผิดของตัวเอง
ตัวอย่างการใช้สำนวนนี้
- นักเรียนที่ทำคะแนนสอบได้ต่ำเพราะไม่อ่านหนังสือ กลับกล่าวโทษว่าข้อสอบยากเกินไป ทั้งที่ปัญหาเกิดจากการไม่เตรียมตัวของตัวเอง ครูจึงเตือนว่าอย่าทำตัวเหมือนขี้ราดโทษล่อง (หมายถึงการโยนความผิดให้สิ่งอื่นแทนที่จะยอมรับความผิดพลาดของตัวเอง)
- ลูกชายขับรถชนเสาไฟฟ้าเพราะเล่นโทรศัพท์ แต่กลับโทษว่าถนนไม่ดี พ่อจึงบอกว่าเขากำลังทำตัวเหมือนขี้ราดโทษล่อง (หมายถึงการไม่ยอมรับผิดและโยนความผิดให้สิ่งอื่น)
- ผู้จัดการทำแผนงานผิดพลาดเพราะไม่ได้ตรวจสอบข้อมูลอย่างรอบคอบ แต่กลับตำหนิทีมงานว่าไม่ช่วยเตือน ทั้งที่เป็นความรับผิดชอบของตัวเอง นี่คือตัวอย่างของคนที่ทำตัวเหมือนขี้ราดโทษล่อง (หมายถึงการโยนความผิดให้คนอื่นโดยไม่ยอมรับผิด)
- เด็กเล็กที่ทำแก้วน้ำตกแตก กลับกล่าวโทษว่าโต๊ะลื่นจนแก้วตก ทั้งที่ตัวเองวางแก้วไม่ดี ผู้ปกครองจึงใช้โอกาสนี้สอนว่าอย่าทำตัวเหมือนขี้ราดโทษล่อง (หมายถึงการสอนให้รับผิดชอบต่อการกระทำของตัวเอง)
- เพื่อนร่วมงานส่งงานช้าเพราะมัวแต่เล่นโซเชียลมีเดีย แต่กลับโทษว่าคอมพิวเตอร์ทำงานช้า หัวหน้าจึงพูดเชิงตำหนิว่าอย่าทำตัวเหมือนขี้ราดโทษล่อง (หมายถึงการโยนความผิดให้สิ่งอื่นแทนการยอมรับความผิดพลาดของตัวเอง)
สำนวน, สุภาษิต, คำพังเพย ที่คล้ายสำนวนนี้
- ของหายตะพายบาป ความหมาย: การสูญเสียทรัพย์สินหรือของสำคัญ แล้วกลับกล่าวหาผู้อื่นโดยไม่มีหลักฐานที่แน่ชัด
- รำไม่ดีโทษปี่โทษกลอง หมายถึง: การกระทำใด ๆ ของตนที่ได้ผลออกมาไม่ดี แต่กลับโทษคนอื่นหรือสิ่งอื่น แทนที่จะโทษตัวเอง
รู้จักสำนวน, สุภาษิต, อื่น ๆ ได้ที่ goodproverb.com
อ้างอิงความหมายจาก LONGDO DICT